Akıllı Gözlükleri Tarayıcı ve Betimleyici olarak Kullanabilir miyiz?

Bilişim bülteni dergisinin iki ay evvelki sayısında kitap tarama kılavuzu adıyla bir yazı neşretmiştim. Bu yazıyı yazmaktan maksadım kimseye bağlı kalmadan kitap okumak isteyen körlere bu hususta karınca kararınca yol gösteren, her an ellerinin altında bulunabilecek bir doküman bırakmaktı.  Buna ne ölçüde muvaffak olduğumu zaman gösterecek. Tarayıcı, bilgisayar, OCR yazılımı üçlüsü körleri kitap okuma hususunda bağımsız kılan en mühim unsurlar. Diğer yandan kitap taramak zahmetli ve zaman alan bir iş. Hele bir de kitabınızın acil olarak taranması gerekiyorsa sıkıntı büyük demektir. Kitabı bağlı bulunduğunuz meslek birliğinin, ya da okuduğunuz üniversitenin kütüphanesinin engelli biriminde taratmak isterseniz bu sefer de karşınıza kitabın taranmış halinin zamanında teslim edilip edilmeyeceği meselesi çıkıyor. Bu sorunları ortadan kaldıracak, yukarıda sözünü ettiğim üçlüyü bünyesinde barındıran bir çözüm bulunabilir mi? Diye düşünürken Sarper Arıkan’ın Eşit, erişilebilir, engelsiz hayat dergisinin 130. sayısında neşrettiği akıllı gözlüklerle alakalı yazısı çıktı karşıma. Ardından Engin Yılmazla Âdem Vural’ın 15.01.2024 tarihinde yaptıkları Engelsiz erişimli saatler programında tanıttıkları akıllı gözlük geldi. Ve kafamda yazının başlığına koyduğum soru yankılandı. “Akıllı gözlükleri tarayıcı ve betimleyici olarak kullanabilir miyiz?”

Düşünsenize, kütüphaneden kitabınızı alıp kitaptan rastgele bir sayfa açıyorsunuz. Açtığınız sayfayı gözünüze tuttuğunuzda akıllı gözlüğünüz o sayfanın fotoğrafını çekip yapay zekâ destekli OCR uygulaması yardımıyla anında sizin için seslendiriyor. Sadece kitapları değil önünüze gelen matbu bir vesikayı, bir dergi ya da gazeteyi aynı şekilde okuyabiliyorsunuz. Hele bir de uygulama el yazılarını da destekliyorsa, OCR İLE DÖNÜŞTÜRÜLEN metinleri Word, pdf gibi formatlara dönüştürebiliyorsanız Vallahi tadından yenmez. Gerçi artık tüm dergi ve gazeteler internet ortamında neşrediliyor. Ama takip ettiğiniz süreli bir yayının basılı versiyonunu şöyle dizinize yaya yaya, o mürekkep kokusunu içinize çeke çeke anlık olarak okumanın tadı nasıldır kim bilir? Düşünsenize, Sadece kitapları, gazete ve dergileri değil tabelaları, afişleri, film ve videolardaki alt yazıları akıllı gözlüğünüz vasıtasıyla okuyabiliyorsunuz. Hatta bu film ve videoları anlık yapay zekâ betimlemeleriyle izlemeniz de mümkün. Akıllı gözlüklerin ve yapay zekanın geldiği noktayı görünce aklıma bunlar geldi. Ve sizi bilmem ama tüm bunların hayalini kurmak ve bu hayallerin gerçekleşmesinin çok yakın olduğunu bilmek şimdiden içimi kıpır kıpır etti. Madem hayaller yaklaşmakta olan gerçeklerin gölgeleridir, o halde OCR ile betimlemeyi, yapay zekâ ile fotoğraflamayı tek bir akıllı gözlüğe sığdırıp hayallerimizin de ötesine geçmek için mücadele edelim. Emin olun buna değecek.