Microsoft Ders Notları 1. Kısım

Toplam Okunma 60

Bu Notlar Engin Yılmaz tarafından verilen Word derslerine dayanılarak Habil Bozkurt tarafından oluşturulmuştur. Notlar bültenimiz kapsamında Engin Yılmaz tarafından yeniden düzenlenerek ve değiştirilerek yayınlanmaktadır.

 

Word uygulamasını açma ve Bazı Başlangıç ayarları

Word uygulaması, en kolay şekilde başlat tuşuna basılıp arama bölümüne Word yazılarak açılabilir. Eğer hiç ayar yapmadıysanız ilk açılışta bizi Backstage view karşılar ve yeni belge tarzı bir işlem yapmamızı ister. Bu görünümden kurtulmak ve boş belgeye ulaşmak için escape tuşuna basabilirsiniz. Diğer işlere geçmeden   başlangıçta önereceğimiz bazı ayarları yapmanız yararlı olacaktır.

 

Bu ayarlar için, alt d tuş kombinasyonuyla dosya menüsüne girilir. Burada yön tuşlarıyla seçenekler öğesi bulunur ve girişe basılır. Seçenekler bölümü sekmeli bir yapıya sahiptir. Yani Ctrl tab ile kategoriler arasında dolaşılabilir ve kategorideki seçenekler tap tuşuyla gezilerek değiştirilir. İlk olarak genel kategorisindeki Word uygulamasının e postaları okuma modunda açmasını temin eden seçeneğin onay kutusunu ve bu uygulama başlatıldığında başlangıç ekranını göster seçeneğinin onay kutusunu işaretsiz hale getirin. Kaydet sekmesinde, klavye kısa yollarıyla dosya açarken veya kaydederken BackStage’yi gösterme onay kutusunu işaretleyin.  Şimdi önce ctrl tab ile güven merkezi sekmesine, orada da tab ile güven merkezi ayarlarına ulaşıp buraya girin. Yeni bir sekmeli yapı bizi karşılar. Korumalı görünüm sekmesine gelin ve buradaki tüm korumalı görünüm onay kutularını işaretsiz hale getirin. Bunlar, Microsoft Word uygulamasının daha rahat kullanılmasını sağlayan ayarlardır.

 

Word uygulamasının bölümleri

              Word uygulamasında, başlık çubuğu, şerit menüsü, metin gövdesi, durum çubuğu gibi bölümler bulunur. Bildiğiniz gibi Insert veya CapsLock t ile başlık çubuğu okunabilir.  Diğer tüm bölümler arasında F6 tuşuyla dolaşılabilir. Bu bölümlerden şerit menüsüne alt tuşuyla ulaşılabilir.


Şerit menüsü

Üst şerit menüsüne alt tuşuna basarak ulaşılır.

Buraya ulaştıktan sonra sağ ve sol ok tuşlarıyla üst şerit menüleri arasında gezilebilir. Üst şeritler arasında, dosya, düzen, görünüm, ekle, tasarım, gözden geçir gibi şeritler ve onların şerit grupları bulunur. İleriki derslerde bu menüleri ayrıntılı olarak kullanacağımız için bu bahsi burada kapıyoruz.

Ofisin şerit menüsü diye adlandırdığı yapı biraz farklıdır. Diğer menülerin aksine aşağı yukarı yön tuşlarıyla değil herhangi bir şerit menüsü içinde tab ve Shift tab ile dolaşılmalıdır. Yani önce sağ ve sol yön tuşları yardımıyla istediğimiz şeridi bulup içinde tab ile dolaşmanızı tavsiye ederiz. Giriş gibi Bir   alt şeride girdikten sonra, pano, yazı tipi, paragraf, sitiller, dikte gibi şerit grupları arasında hızlı dolaşım için ctrl sağ ve sol yön tuşlarını kullanabilirseniz. Kısaca öncedir şerit seçmek, oradan   ctrl sağ ve sol yön tuşuyla istediğiniz gruba ulaşmak ve orada tab ve Shift tab tuşlarını kullanmak faydalı olacaktır. Ayrıca her şerit öğesine ulaşmak için Word size bir kısayol okur. Mesela Yazı tipi öğesi üzerinde Word size Alt ile ş, J diyecektir. Bunun anlamı önce Alt Ş tuşlarına basıp sonra J harfine bastığınızda doğrudan yazı tipine gireceğinizdir. Buraları dikkatle takip ederek hızlı ulaşacağınız öğelerin kısa yollarını kullanabilirsiniz.

 

Not: JAWS kullanıcısıysanız, şeridi yukarıdaki gibi kullanmak için Insert veya da JAWS yardım menüsündeki başlangıç yardımcısı bölümünden sanal şerit menüsünü kullanma ayarını kapatın. Sanal şerit menüsü şerit menüleri arasında aşağı ve yukarı oklarla gezmeyi sağlasa de birçok noktada pratik değil bize göre.

Durum Çubuğu

Durum çubuğuna, uygulamanın başka bölümleri arasında da dolaşma imkânı veren F 6 ile ulaşılır. Tıpkı şerit menüsünde olduğu gibi bu çubukta da tap tuşuyla gezmek daha kolay bir kullanım imkânı sunacaktır. Dolaşım için sağ ve sol oklar da kullanılabilir.  Burada, yazdırma düzeni, web düzeni, sözcük sayısı, sayfa numarası, okuma modu gibi seçenekler bulunur.

Not: Word içinde gezinti panosu gibi sonradan açılan ve F6 ile üzerine gelinebilen başka bölümlerde olabilir: Açık vaziyette bulunan bu bölümler ctrl boşluk tuş kombinasyonuyla açılan menüden kapatılabilir.

Hızlı erişim Araç Çubuğu

Bu bölüme alt tuşuna bastıktan sonra bir kere üst oka basarak ulaşılır ve tap tuşuyla menüde dolaşılır. Bu menüden uygulamaya kısa yol eklenebileceği gibi özeleştirme marifetiyle Word uygulamasında bazı faaliyetlerin daha kolay yapılması sağlanabilir. Ayrıca en sık kullandığınız işlemleri buraya eklerseniz Alt ile 5’ten başlayan rakamlara basarak o işleme kolayca erişebilirsiniz. Bir öğeyi hızlı erişim araç çubuğuna eklemek için, Önce şeritten üzerine gelin ve uygulama tuşuna basın. Hızlı erişim araç çubuğuna ekle seçeneğine girin. Hızlı erişim araç çubuğundan kaldırmak içinse, öğe üzerine hızlı erişim bölümünden gelip yine uygulama tuşuna basın ve Hızlı erişim araç çubuğundan kaldırı seçin.

Word üzerinde temel okuma komutları ve pano işlemleri

Okuma komutları

Bir Word belgesinde bir metni harf harf okutmak için sağ ve sol ok tuş kombinasyonunu, kelime kelime okumak için kontrol sağ ve sol ok tuş kombinasyonunu, cümle cümle okumak için alt aşağı yukarı ok tuş kombinasyonunu, paragraf paragraf okumak için ise kontrol aşağı yukarı ok tuş kombinasyonunu kullanırız. Not Cümle okuma özelliği JAWS2022 sürümüyle birlikte CapsLock aşağı yukarı ok tuşu olarak değişmiştir.

İşaretlenmiş okuma

Not: Bu ayar yalnızca Jaws ekran okuyucusu için geçerlidir.

 

Bu ayarı etkinleştirmek için insert f 2 tuş kombinasyonuna basarak Jaws uygulamasının ayar merkezini açıyoruz. Oradan işaretlenmiş okuma modunu seçip oradan okuma kuralımızı belirliyoruz. Mesela her satırın ilk paragrafını oku seçeneğini seçtiğimiz takdirde Microsoft Word uygulaması metni belirlediğimiz bu kural türüne göre okuyacaktır. İşaretlenmiş okuma moduna girdiğimiz zaman aşağı yukarı oklarla okuma türleri arasında seçim yapabiliriz. 4 adet kural türü bulunur: Her Paragrafın ilk satırını oku, her paragrafın ilk cümlesini oku, okumada uygulanacak metin kuralları ve okumada uygulanacak biçim ve renk kuralları. Şayet oklarla okumada uygulanacak metin kuralları seçeneğini seçersek, tap tuşuyla ilerleyerek kendimize bir okuma kuralı da belirleyebiliriz. Mesela metinde geçen bir kelimeyi okuma kuralı olarak belirlediğimiz takdirde işaretlenmiş okuma modunda belirlediğimiz kelimeden başlayarak okuma yapmamız mümkün hale gelecektir. Bu bölümü açıp kural türü olarak Okumada uygulanacak metin kurallarını seçelim. Tab ile ilerleyerek kuralımıza bir ad verelim. Tab ile devam edip arama kalıbı bölümüne okunmasını istediğimiz kelimeyi yazalım. Örneğin seçme yazabiliriz. Söyleme birimi bölümüne gelip bu kelimenin geçtiği satır, paragraf veya cümlelerin okunmasını belirleyelim. Sonrasında atlayarak okumayı başlat veya özet oluştur diyerek seçtiğimiz kural türüne göre metni okutabilir veya özeti ayrı bir sanal pencerede görebiliriz. Bu özellik bir tek Word programına özgü değildir. Tüm metin alanlarında geçerlidir. Mutlaka test etmenizi öneriyoruz.  Ayrıca bu kipte yazıların rengine göre okuma yapmamızda mümkündür.

İşaretlenmiş okuma modunu etkinleştirmek için kontrol insert aşağı ok tuş kombinasyonunu kullanabiliriz. Bu tuşlara bastığımızda metin en son belirlediğimiz kural türüne göre okunmaya başlanır. Bu işaretlenmiş okuma modu, uzun bir metni, mesela bir makaleyi hızlı bir şekilde tarayıp ehemmiyetli bulduğumuz yerleri daha çabuk bulup okumamızı sağlar.

 

Seçme komutları

Bir Word belgesinde, metni harf harf seçmek için shift sol ve sağ ok tuş kombinasyonunu, kelime kelime seçmek için kontrol shift sağ ve sol ok tuş kombinasyonunu, satır satır seçmek için shift aşağı yukarı ok tuş kombinasyonunu, paragraf paragraf seçmek için ise kontrol şift aşağı yukarı ok tuş kombinasyonunu kullanırız. İmlecin bulunduğu yerden metnin en sonuna kadar seçmek için ise kontrol shift End tuş kombinasyonunu, imlecin bulunduğu yerden metnin en başına kadar seçmek için ise kontrol shift home tuş kombinasyonunu kullanırız.

Dikkat: Bir Word belgesinde bir yeri seçtiğimiz zaman şayet bir harfe basarsak seçtiğimiz kısım silinir; yerine bastığımız o harf yazılır. Bu yüzden bir Word belgesinde bir yeri seçtiğimiz zaman ok tuşları, kesme, kopyalama, yapıştırma gibi işlere yarayan tuş kombinasyonları haricinde hiçbir tuşa kati surette basılmamalıdır.

 

Genişletilebilir seçim kipi

Bir Word belgesinde f sekiz tuşuna basarak da seçim yapmak mümkündür ilgili tuşa her basışımızda sözcük seçiminden tüm belgeye kadar fonksiyonlar karşımıza çıkacaktır. Genişletilebilir seçim kipi açıkken ok tuşlarıyla gezdiğimiz zaman genişletilebilir seçim kipi hangi fonksiyondaysa otomatik olarak o seçilecektir.

Metnin sadece bir kısmını Seçmenin Kolay bir Yolu

Bu işlev JAWS ekran okuyucusuna özeldir. Zaman zaman metnin tamamını değil de sadece bir kısmını seçip onun üzerinde değişiklik yapmak isteyebiliriz. Bu durumda işaretlemek istediğimiz kısmın başına gelip Windows kontrol k tuş kombinasyonuyla işaret koyuyoruz. Hemen akabinde seçeceğimiz kısmın sonuna giderek insert boşluk tuş kombinasyonuyla jawsun sanal menüsünü açıyoruz. Arkasından m harfine basarak ilgili bölümü seçmiş oluyoruz.

Ofis panosu

Bir Word belgesinde metnin tamamını yahut bir bölümünü seçerek, seçtiğimiz bölüm üzerinde, ofis panosunda çalışabiliriz. Bunun için: evvela kontrol c tuş kombinasyonuna iki kere basmak suretiyle seçtiğimiz bölümü ofis panosuna kopyalamış oluruz. Ofis panosuna ulaşmak için menü tuşuna basarak giriş menüsüne geliyoruz. Oradaki pano alt menüsünden panoya ulaşmış oluyoruz. Bu panoda seçtiğimiz bölümü bir yerden bir yere taşıyabilir, kesebilir, kopyalayabilir, hatta tamamen silebiliriz.

Yorumlar

Bu yazı için henüz yorum yok.

Yeni Yorum