Microsoft Word Ders Notları 3: Yazı tipi ve Paragraf Ayarları

Bir düzenleme programında ne yazdığımız kadar nasıl yazdığımız da bir o kadar önemli. Yazının boyutu, yazı tipi, satır aralığı, hizalaması yani görsel sunumu özellikle Ödev, makale, başvuru, resmî belge oluştururken bu işin olmazsa olmazları. Bu nedenle temel düzeyde bilgi sahibi olmanızı tavsiye ediyoruz.

Her şeyden önce önümüzde açık belgenin o anki biçimini öğrenmekle işe başlayalım. Hem JAWS hem NVDA hem Narrator kullanıcıları İnsert f tuş kombinasyonuna basarak belgemizin puntosu, rengi, satır aralığı, yazı tipi gibi bilgileri edinebilir. JAWS kullananlar İnsert f tuş kombinasyonuna iki defa bastığında ise bu bilgileri yön tuşlarıyla okuyabilecekleri sanal ekrana taşıyabilir.

Word belgelerinde yazı tipi ayarları

Bir word belgesinin punto büyüklüğünü, yazı tipini, rengini değiştirmenin üç yolu vardır. Birincisi, doğrudan Ctrl+Shift+P tuşlarına basarak yazı tipi iletişim kutusuna ulaşmak, ikincisi şerit menüsündeki giriş sekmesinden yazı tipine gelerek tab ile ilgili alandaki ayara göz atmak, üçüncüsü de belge üzerinde uygulama tuşuna basarak menüden yazı tipi öğesini seçmektir. Ctrl+Shift+P tuşlarına bastığımızda odağımız boyut kısmına gelir. Burada yazı tipi boyutunu yazarak veya yön tuşlarıyla değiştirerek ayarlayabiliriz. Diğer ayarlara tab ve Shift+Tab ile yine buradan ulaşabiliriz. Yazı tipini doğrudan büyütüp küçültme klavye kısayolu ise Ctrl+Shift+Ç ve Ö tuşlarıdır Ctrl+Shift basılıyken ç yazı tipini büyütürken, ö küçültür.

Yazı tipi belki de en çok dikkat edilmesi gereken biçim ayarıdır. Yazınızı gönderdiğiniz kişi ve kurumlar sizden belirli kriterler isteyebilir. Örneğin Areal yazı tipinde 12 punto ve 1,5 aralıklı bir belge talep edilebilir. Yazı tipleri o yazının nasıl göründüğünü belirler. En sık Areal ve Times New Roman gibi yazı tipleri kullanılabilir. Denetim masasındaki yazı tipleri bölümüne yeni ve farklı yazı tipleri de Eklenebilir. Braille yazı tipleri de olduğunu burada bir ek bilgi olarak verelim. Bir İçerik oluşturup Braille yazı tipine   dönüştürürseniz, ekranda yazının Braille karşılığı belirir. Braille bilmeyen biri ne yazdığını okuyamasa da Ekran okuyucu tüm içeriği okuyabilir. Böyle bir yazı tipi özellikle ürünlerine Braille etiket yerleştirecek kişiler için oldukça gerekli olabilir.

Yazı tipi değişikliği için yukarıdaki Giriş menüsü, Ctrl+Shift+P kısa yolu ve uygulama tuşu aynen geçerlidir. Hızlıca yazı tipine ulaşmanın en kolay yolu Önce Alt+ş tuşlarına, sonra da j harfine basmaktır. Sonrasında yön tuşları veya yazı tipinin baş harfine basılarak liste içinde dolaşılır ve yazı tipi bulunca girişe basılır. Değişiklik öncesi metin bloğunu seçmeyi unutmayalım. Boş bir alanda yazı tipini değiştirirseniz değişiklik o andan sonra yazacağınız bölüm için geçerli olacaktır.

Yazı Tipini ve Boyutunu Var Sayılan olarak değiştirme

Yeni bir ofis kurduysanız ve yeni bir belge oluştururken bende olduğu gibi sizde de başlangıçta yazı tipi calibri ve boyutu da 11 olarak görünüyor olabilir. Şu ana dek her seferinde yazı bitince boyutu 12 yazı tipini de Areal yapıyordum. Derler ya terzi kendi söküğünü dikemez diye. Neyse bu yazıyı yazarken, yeni oluşturduğum belgede yazı tipi boyut ve renk gibi ayarları var sayılan olarak nasıl değiştireceğimi şöyle bir taradım ve elbette yanıtı da buldum. Bundan böyle her yeni belgede tekrar yazı   tipini değiştirmeme gerek yok. Nasıl mı işte adımları aşağıda.

Yanıt sitiller bölümündeki sitilleri yönet bölümünde saklı ama buraya ulaşmakta minik bir erişilebilirlik sorunumuz var. Bu yüzden dilerseniz bu işlemi Narrator ile yapabilirsiniz.

• Boş bir belge açın. Ekranın kaplı olduğundan emin olun.
• Önce Alt+ş, sonra g harfine basarak sitiller bölümüne ulaşın. Buraya Alt+ş sonrası birkaç kez ctrl+sağ yön tuşuna basarak da gelebilirsiniz.  İkinci şekilde geldiyseniz boşluk çubuğuyla menüyü genişletin. Alt+ş ve g ile geldiyseniz zaten otomatik genişlemiş olacak.
• Bir kez escape yaparak burayı kapatın ve tab tuşuna basarak sitiller düğmesini bulun ve boşluk çubuğuyla etkinleştirin.
• Burada Tab ile dolaşarak sitilleri yönet düğmesini bulun ve boşluk çubuğuyla etkinleştirin. JAWS bu düğmenin etiketini okumadığı için önce seçenekler düğmesini bulup bir kez Shift+Tab yaparak oraya ulaşabilirsiniz. Narrator düğme etiketlerini okuyor.
• Sitilleri yönet iletişim kutusunda tab ile dolaşarak değiştir düğmesini bulun ve etkinleştirin. Bu düğmeyi etkinleştirmeden bir kez daha tab tuşuna basarsanız, o anki var sayılan ayarların size okunduğunu görebilirsiniz.
• Değiştir düğmesine bastığınızda yazı tipi, yazı tipi boyutu, yazı tipi rengi, hizalama, satır aralığı gibi tüm değerleri değiştirebileceğiniz alanları göreceksiniz. Buradan dilediğiniz değişiklikleri yapın.
• Tamam düğmesine basmadan önce Yaptığınız değişikliklerin hangi belgelerde geçerli olacağı bölümünü değiştirmeyi unutmayın. Burada yalnızca bu belgede ve bu şablona dayalı eni belgeler seçeneklerini göreceksiniz. Siz bu şablona dayalı yeni belgeler seçeneğini seçin. Sonrasında tamama basın ve gelen ekranda tekrar tamam yapın. Hepsi bu.

Not: Sitilleri yönet bölümünde Yeni sitil düğmesine basarak kendinize farklı belge türleri için farklı belge sitilleri oluşturabilirsiniz.

Paragraf ve Hizalama ayarları

Word belgeleri genellikle varsayılan olarak sola hizalı biçimde karşımıza çıkar. Başlık gibi noktaları ortalamayı tercih edebilir, paragrafları daha eşit görünmesi için iki yana hizalayabilir, metnin sonundaki bazı bölümleri sağa hizalamayı seçebilirsiniz. Tüm bunları yapmadan önce altın kuralı hatırlayın: mutlaka işlem yapacağınız satır veya paragrafı seçin. Sonrasında metni sola hizalamak için Ctrl+L, Ortalamak için Ctrl+R, Sağa Hizalamak için Ctrl+G, iki yana yaslamak içinse Ctrl+D tuşlarını kullanabilirsiniz.

Elbette içinde hizalamanın da olduğu tüm paragraf ayarları için açık belge üzerinde uygulama tuşuna basıp çıkan menüden paragraf iletişim kutusunu bularak etkinleştirebilir, ya da giriş menüsündeki paragraf grubuna göz atabilirsiniz. Giriş şeridindeki paragraf grubunda, numaralandırma, madde işaretleri, hizalama ve satır aralığını ayarlayabileceğiniz bölümler bulunur. Ancak bu işlemleri uygulama tuşuna bastığımızda çıkan menüden yapmak daha kolay ve pratik.

Özellikle öğrenciler yaptıkları ödev şartları arasında 1,5 veya çift aralık ifadesini sıkça hatırlayacak. Bunu ayarlamak için önce tüm metni seçiyoruz.  Sonrasında uygulama tuşuna basıp menüden paragraf seçeneğini bularak boşluk çubuğuna basıyoruz. Gelen iletişim kutusunda Satır aralığı kısmına gelerek tek, 1,5 çift ve diğer seçeneklerden birini seçtikten sonra iki kez girişe basarak işlemi tamamlayabiliyoruz.

Bu alanda gerektiğinde satır girintilerini de ayarlayabileceğinizi hatırda tutun. Örneğin özellikle kaynakça hazırlarken bazı kaynak gösterme kuralları paragrafların ilk satırının   içeriden başlamasını veya ilk satırın asılı kalıp paragrafın alt satırlarının içeride olmasını isteyebilir. Böyle durumlarda paragraf iletişim kutusundaki Özel seçim kutusunu bulun. Burada varsayılan olarak yok seçeneği seçilidir. İlk satırı seçerseniz paragrafın ilk satırının içeriden başlamasını, asılı seçeneğini seçerseniz, sonraki satırlarının içeriden başlamasını ayarlayabilirsiniz