Musescore 3 Erişilebilir El Kitabı 7. Bölüm

            Sevgiyle merhabalar,

Değerli Arkadaşlar,

Muzescore kitabımızın 7. Bölümünden sizleri sevgiyle selamlıyoruz.

Geçen ay, akorlar konusunda başlıklarımızı görmüştük.

Bu içeriğimizde ise:

• Şarkı Sözü Ekleme,
• Şarkı Sözü Silme,
• Eser İçerisinde Usül Sayısını Değiştirme ve
• Donanım Belirtme.

Konularına değineceğiz.

O halde, sözü uzatmadan ilgili seçenekleri birlikte incelemeye başlayalım:

            23. Şarkı Sözü Ekleme:

Yazdığımız esere şarkı sözü de ekleyebiliriz.

Gelin nasıl şarkı sözü ekleyebileceğimize birlikte bakalım:

Daha dün annemizin şarkısının ilk iki ölçüsünü yazdığımızı varsayalım.

Notaları:

do, do, sol, sol, la, la, sol şeklinde yazılırken sözleri de:

da, ha, dün, an, ne, mi, zin, şeklinde yazılacak.

Her hece bir notanın altına gelecek. Buyrun birlikte yazalım:

İlk önce n harfine basıp nota yazım moduna geçerek notalarımızı yazıyoruz.

Ardından da sol ok tuşu ile ilk notanın üzerine geliyor ve CTRL+L kısa yolu ile şarkı sözü yazma modunu açıyoruz.

da hecesini yazarak boşluk tuşuna basıyor ve bir sonraki notaya geçmiş oluyoruz.

Ha hecesini yazıyor ve boşluk tuşu ile bir sonraki notaya geçiyoruz.

Dün hecesini yazıyor ve boşluk ile bir sonraki notaya geçiyoruz.

An hecesini yazıyor ve boşluk ile bir sonraki notaya geçiyoruz.

ne hecesini yazıyor ve boşluk tuşu ile bir sonraki notaya geçiyoruz.

mi hecesini yazıyor ve boşluk tuşu ile bir sonraki notaya geçiyoruz.

zin hecesini yazıyor ve escape ile çıkarak yazdıklarımızı kontrol edebiliyoruz.

Bu alanda da unutmamamız gereken şey:

Enter ile satır başı, boşluk ile de bir sonraki notaya geçildiğidir.

Da hecesini yazıp enter tuşuna bastığımızda program aynı vuruşta kalıyor. Lakin hemen da hecesinin altında yazdığımızı ekliyor.

Örnek olarak: da yazdık ve enter tuşuna basarak de yazdık. Da hecesinin hemen altına aynı vuruşta de hecesini yazıyor. Boşluk tuşuna bastığımız anda ikinci notaya geçiyor.

bir eser içerisinde CTRL+L kısa yoluna her bastığımızda, ikinci, üçüncü kıta başına otomatik gelerek ilgili kıtanın sözlerini yazabilmemizi sağlıyor.

            24. Şarkı Sözü Silme:

Eserimize şarkı sözü ekledik. Lakin bir yerde hata yaptık. O halde bu hatalı yeri nasıl silip doğrusunu yazacağımıza birlikte bakalım:

İlk olarak hatalı söz yazılan notanın üzerine sağ veya sol yön tuşları ile geliyoruz.

Ardından CTRL+L tuşları ile söz yazma alanını açıyoruz.

Bir defa yukarı ok tuşuna basıyoruz.

Bu durumda NVDA bize yazdığımız söz hecesini okuyor.

Delete tuşuna basarak hatalı heceyi silip, doğrusunu yazıyor ve ESCAPE tuşu ile söz yazma alanını kapatıyoruz.

Birden fazla hatalı yer varsa:

CTRL+L tuşları ile söz yazma alanını açtıktan sonra bir defa yukarı ok tuşuna basıyor, heceler arasında sol, sağ ok tuşları ile gezebiliyor ve üzerine geldiğimiz heceyi Delete tuşu ile silebiliyoruz.

Burada da unutmamamız gereken husus: işimiz bittikten sonra enter değil, escape tuşu ile çıkmak olmalı.

            25. Eser İçinde Usül Sayısını Değiştirme:

Bir eser içinde başladığımız usül sayısından farklı bir usül sayısı ile eserimize devam edebiliriz. Eserimizde ilk 16 ölçünün 4/4(dört dörtlük), sonraki dört ölçünün de 9/8(dokuz sekizlik) olduğunu varsayalım.

1. İlk 16 ölçümüzü yazıyoruz.

2. 17. ölçüye geldiğimizde n harfine basarak adım adım nota giriş modunda olduğumuzdan emin oluyoruz.

3. Shift+F9 tuşlarına basarak ana palet penceresini açıyoruz.

4. Ağaç görünümünde aşağı ok tuşu ile Ölçü sayıları seçeneğini buluyoruz.

5. Bir defa Shift+tab tuşlarına basarak karşımıza gelen listeden 9/8 usül sayısını ok tuşları ile seçiyor ve enter tuşuna basıyoruz.

Artık eserimizin ilk 16 ölçüsünün 4/4 usül sayısına, 17. ölçüsünden itibaren de 9/8 usül sayısına sahip olduğunu görebiliriz.

Diyelim ki, 33. ölçüden sonra tekrar 4/4 usül sayısına dönmek istiyoruz. Bu durumda yukarıdaki işlemleri tekrarlayarak bu sefer listeden 4/4 seçeneğini seçip enter tuşuna basmamız yeterli olacaktır.

Ölçü listesinde bulunmayan bir ölçüyü de ekleyebiliriz.

Bunun için:

Yine ölçü sayıları penceresinde ilk yazma alanına 5, ikinci yazma alanına 8 yazıp ardından da tab tuşu ile ekle butonunu bulup enter tuşuna basınca listeye beş sekizlik usül sayısı eklenir.

Lakin sonradan eklenen usül sayıları henüz NVDA tarafından okunamamakta.

            26. Donanım Belirtme:

MuseScore programının varsayılan Partisyonu değiştirilmemişse ve biz başta hiçbir donanım belirtmemişsek, Program atonal yani hiçbir değiştirici işaret olmaksızın açılır.

Hangi notayı yazarsak naturel olarak çalınır ve yazılır. Bu durumda biz el ile istediğimiz değiştirici işareti ekleriz. Örneğin: Mi, Fa ve sol yazacağız. Lakin Fa sesinin diyez değiştirici işareti almasını istiyoruz. Fa sesi için f tuşuna basıp ardından da yukarı ok tuşuna bir defa basarak Fa sesini Fa diyez olarak değiştirmiş oluyoruz. Bütün notaların naturel olmasını ancak başlıkta yine de bir donanım olmasını istiyorsak: Do majör, La minör tonunu seçebiliriz.

Ancak yeni partisyon sihirbazında donanımımızı eklemişsek bu kadar uğraşmamıza gerek kalmıyor. Biz Sol Majör/Mi Minör donanımımızı eklersek, eser içerisinde her f tuşuna bastığımızda program otomatik olarak Fa diyez olarak onu yazacak ve bize dinletecektir.

Peki eserin ortasında farklı bir donanım belirtip eserimize farklı tonda devam etmek istersek bunu nasıl gerçekleştirebiliriz?

Buyurun birlikte bakalım:

Eserimize Sol Majör/Mi minör ile başladığımızı varsayalım. Bütün Fa seslerimiz Fa diyez olarak alınacak.

Varsayalım ki, 17. ölçüden itibaren de donanım değişikliği yapacağız.

İlk 16 ölçümüzü yazıyoruz.

Ardından sağ ve sol yön tuşları ile 17. ölçü üzerine geliyoruz veya CTRL+F ile arama alanını açıp: 17 yazıp enter tuşuna basarak da aynı işlemi gerçekleştirebiliyoruz. N tuşu ile nota yazım modunda olduğumuzdan emin oluyoruz.

Shift+K tuşlarına basarak Palet penceresindeki donanımlar seçeneğiin tam üzerinde pencereyi açıyoruz.

Açılan pencerede dört defa Tab tuşuna basarak dilediğimiz tonu seçebileceğimiz listeye geliyoruz.

Yön tuşları ile dilediğimiz bir tonu seçerek enter tuşuna basıyoruz. Varsayalım ki Fa Majör, Re Minör tonunu seçerek enter tuşuna basıyoruz. Artık program 17. ölçüden itibaren F tuşuna bastığımızda fa sesini naturel, B tuşuna bastığımızda da Si sesini Si bemol olarak yazacak ve bize duyuracaktır.

Dilediğimiz ölçüden itibaren de tekrar Shift+K tuşlarına basarak listeden dilediğimiz donanımı seçerek yazma işlemine devam edebiliriz.

Türk müziği işaretlerini veya baştan seçtiğimiz donanım içerisinde bulunmayan farklı bir işaret eklemek istiyorsak:

Shift+K ile donanım penceresini açıyoruz.

Ağaç görünümü üzerinde bulunuyorsak, bir defa Shift+TAB basarak onlarca işaretin bulunduğu bir liste alanına erişiyoruz.

Yön tuşlarını kullanarak, Mücenneb, küçük mücenneb koma ve diğer işaretlerden dilediğimizin üzerine geliyoruz.

Eklemek için enter tuşuna basıyoruz.

Önemli not: Musescore 3, Türk müziği işaretleri eklenmişse dahi eseri çalarken onları yok sayıyor. Sadece görsel olarak eklenmiş oluyorlar.

Ayrıca, ilgili Türk müziği işaretlerini eser başına değil, bir nota üzerine eklemeyi başardık. Eser başına erişilebilir olarak ekleme yolunu bulamadık.

            Değerli Müzik severler,

Bu bölümdeki konuların da faydalı olmasını umuyor ve sizlere erişilebilir günler diliyoruz.

Saygılarımla,

Umut KORKMAZ