MuseScore 4 Erişilebilir El Kitabı 5. Bölüm

Sevgiyle merhabalar,

Değerli Bilişim Bülteni okurları,

MuseScore yazı dizimizin beşincisinden, hepinizi saygıyla selamlayabilmenin mutluluğunu yaşıyoruz.

Bu bölümümüzde:

• - Hazır Şablon Kullanma ve
• Nota Yazma.

Konularına değineceğiz.

O halde, sözü fazla uzatmadan içeriğimize başlayalım:

11. Hazır Şablon Kullanma:

Yazacağımız eser veya yeni bir proje için, hazır şablon da kullanabiliriz.

10. Yeni Partisyon Sihirbazı. Konusunda da sözünü ettiğimiz üzere, hazır şablonlara yeniden tasarlanmış sihirbazın ilk adımından erişebiliyoruz.

Şimdi, nasıl seçebileceğimize birlikte bakmaya başlayalım:

İlk önce, MuseScore uygulamasını başlatıyoruz.

Dosya Menüsündeki Yeni seçeneğinden veya CTRL+N kısayolunu kullanarak Yeni Partisyon Sihirbazını açıyoruz.

Sihirbaz, ilk açtığımızda varsayılan olarak "Çalgıları Seçin" seçeneği seçili olarak karşımıza gelir.

Lakin, bu aşamadan sonra hangi seçimde bırakırsak, her açtığımızda ilgili seçimi hatırlar ve aynı şekilde açılır.

Sekme tuşuna üç defa basarak "Çalgıları Seçin" düğmesinin üzerine geliyoruz.

Aynı düğmeye, Shift+Sekme tuşuna iki defa basarak da erişilebilir.

Bir defa sağ ok tuşuna basıyor, "Şablondan Oluşturun" düğmesinin üzerine geliyor ve Boşluk çubuğu ile işaretliyoruz.

Düğmeyi işaretlediğimiz anda, Şablon listesinde arama alanına odaklanıyoruz.

Dilersek, şablon adını yazabilir veya aşağı ok tuşuna basarak listeden bir şablon seçebiliriz.

Bir defa, Shift+Sekme tuşuna bastığımızda kategori listesine erişiyoruz. İçerisinde:

General,

Choral,

Chamber Music,

Solo,

Jazz,

Popular,

Band and Percussion ve

Orchestral.

Kategorileri bulunuyor.

Hangi Kategoriyi seçersek, şablonlar listesinde ona ait şablonlar listelenir.

Örneğin: Choral kategorisinin üzerine geliyor ve Enter tuşu ile işaretli hale getiriyoruz.

Ardından, bir defa sekme tuşuna basıyoruz.

Şablon listesinden de "Satb" şablonunu seçiyoruz.

Boşluk çubuğu veya Enter ile işaretli hale getiriyoruz.

Tekrar sekme tuşuna basıyoruz.

Sağ/Sol yön tuşları ile aralarında dolaşabileceğimiz, yakınlaştır ve uzaklaştır düğmeleri karşımıza geliyor.

Yine sekme tuşuna basıyor ve "Bitti" düğmesine erişiyoruz.

Eğer, donanım, hız, ölçü göstergesi gibi seçenekleri de ayarlamak istiyorsak:

Sağ ve sol yön tuşlarını kullanarak, "Sonraki" düğmesini buluyor ve üzerinde Enter tuşuna basıyoruz.

Bütün seçenekleri:

10. Yeni Partisyon Sihirbazı.

Adlı konuda belirtildiği gibi tamamlıyor ve "Bitti" düğmesine basarak sihirbazı kapatıyoruz.

Artık, MuseScore uygulamasında Soprano, Alto, Tenor ve Bas ses aralıklarından oluşan dört dizgeli bir çalışma alanı karşımıza gelecektir.

Soprano ve Alto sesleri Sol açkısı ile gösterilir.

Tenor sesi ise, Sol açkısı ve alttan sekizli işaretiyle gösterilir.

B harfine benzer bu işaret: Tenorların bir oktav aşağıdan okuyacağını belirtir.

Bas sesi de Fa Açkısı ile gösterilir.

12. Nota Yazma:

Onca ayar ve hazırlığı tamamladıktan sonra artık birlikte nota yazalım.

Nota yazımı için beş yöntem bulunmaktadır. Bunlar:

1. Fareyi(Mouse)  kullanarak yazma,

2. Görünüm menüsünden veya P harfine basarak açabileceğimiz sanal piyanoyu fare ile kullanarak yazma,

3. Midi klavye ile yazma,

4. Bilgisayar klavyesini kullanarak yazma ve

5. Altı tuşla bilgisayar klavyesini kullanarak Braille nota yazma.

Şeklinde sıralanır.

Bu başlık altında, Bilgisayar klavyesini kullanarak yazma konusuna değineceğiz:

Not: 4.1.1 sürümüyle gelen ve Braille severleri mutlu eden Altı tuşla Braille Nota yazma özelliği hakkında ayrıntılı bilgilere:

57. Altı Tuş İle Braille Nota Yazma.

Konusundan erişilebilir.

Öncelikle N harfine basarak Nota Giriş kipi modunda olduğumuzdan emin oluyoruz.

Tekrar n harfine basarsak normal Kip moduna geçer ve nota yazmaz.

Nota Giriş Kipinden escape tuşuna basarak da çıkabiliriz.

Do için: c,

Re için: d,

Mi için: e,

Fa için: f,

Sol için: g,

La için a,

Si için: b tuşlarını kullanıyoruz.

Nota değerleri aşağıdaki tuşlarla belirtilebiliyor:

64'lük için: 1,

32'lik için: 2,

16'lık için: 3,

8'lik için: 4,

4'lük için: 5,

2'lik için: 6,

1'lik için: 7,

Çift 1'lik için: 8,

Longa yani dört 1'lik için: 9,

Sus/es için: 0 tuşlarını kullanıyoruz.

Önemli Not: Kullandığımız rakam tuşları, harflerin üzerinde soldan sağa sıralanmış olan tuşlardır. Lakin, klavyesinde numara pedi olan kullanıcılar, Numaratörde bulunan 7 rakamının üzerindeki numara kilidi tuşuna basarak açık hale getirebilir ve nota değerlerini buradan da değiştirebilirler.

128, 256, 512 ve 1024 değerleri için ya menüden o değerleri seçmemiz ya da her birisi için kısa yol tuşu atamamız gerekiyor.

Ayrıca, yeni sürümle gelen:

54. Nota Girişi Araç Çubuğu.

Başlığında sözü edilen Araç çubuğu kullanılarak da ilgili değerlere erişilebilir.

Noktalı notalar için: . Nokta tuşunu kullanıyoruz.

Lakin, bu sürümde yeni gelen özelliklerden birisi de uzatma noktasını açma ve kapama şeklinde karşımıza çıkıyor ve bizleri farklı bir kullanım şekli karşılıyor.  

Öyleki, nokta tuşuna bastığımızda, uzatma noktası modu açılıyor ve yazacağımız aynı değerdeki tüm notalar noktalı şekilde yazılmış oluyor.  

O nedenle, nokta tuşuna basıyor, noktalı olmasını istediğimiz aynı değerdeki notaları yazıyor ve tekrar nokta tuşuna basarak uzatma noktası modunu kapatıyoruz.  

Ancak, farklı değerlerdeki notaları noktalı olarak yazmak istiyorsak:  

Önce nota değerini seçiyor, ardından nokta tuşuna basıyor ve son olarak da ilgili notayı yazıyoruz.  

13. Noktalı Notalar. Başlığından ayrıntılı bilgilere erişilebilir.

Bir örnek verecek olursak:

Dört dörtlük bir ölçü için şu şekilde yazabiliriz:

5.e4f5 0e

Bu durumda 5, ardından nokta, e tuşlarına basarak noktalı dörtlük mi,

4 ve f tuşlarına basarak sekizlik fa,

5 ve 0 tuşlarına basarak dörtlük sus,

e tuşuna basarak da dörtlük mi yazmış ve ölçüyü tamamlamış olduk.

Birden fazla aynı değerde nota yazacaksak sadece bir defa değeri belirtmemiz yeterli.

Örnek olarak:

Dört adet sekizlik nota yazacak olalım.

İlk önce 4 tuşuna basarak sekizlik olduğunu belirtiriz ve ardından da e f g a tuşlarına basarak sekizlik mi, fa, sol ve la notalarını yazmış oluruz.

Yazdığımız notalar arasında sağ ve sol ok tuşları ile dolaşabiliriz.

Üzerinde bulunduğumuz bir notayı yukarı ok tuşu ile yarımşar ses yukarı, aşağı ok tuşu ile de yarımşar ses aşağı kaydırabiliriz.

Yine üzerinde bulunduğumuz notayı: ALT+Shift+Yukarı ok ile atadığımız donanıma göre yukarı ALT+Shift+Aşağı ok ile de aşağı kaydırabiliyoruz. Örneğin: Tonumuz Sol majör ise, mi yazdığımızda ALT+Shift+Yukarı ok tuşlarına bastığımızda Fa Diyez, sol, la şeklinde notayı değiştiriyor. ALT+Shift+Aşağı ok tuşlarına basarsak da Mi, re, do si şeklinde yine donanıma bağlı olarak değiştiriyor.

Ctrl+sol ok ile önceki ölçüye,

CTRL+sağ ok ile sonraki ölçüye gidebiliriz.

Üzerinde bulunduğumuz notayı CTRL+yukarı ok ile bir oktav yukarı, CTRL+aşağı ok ile bir oktav aşağı kaydırabiliriz.

Alt+yukarı ok ve ALT+aşağı ok eğer akor yazılmışsa akordaki notalar arasında dolaşır ve akor notaları bitince de dizekler arasında geçişi sağlar.

Bu dizekler, farklı enstrümanların dizekleri olabileceği gibi, Piyano seçiliyse Sol anahtarı, yani sağ el için ve Fa anahtarı, yani sol el için olan dizekler de olabilir.

Del tuşu üzerinde bulunulan notayı siler.

Boşluk çubuğu yazılan eseri çalıp duraklatır.

Shift tuşuna basılı tutarken sağ ok veya sol ok yazdığımız notaları seçmemizi sağlar.

İki yazılı nota arasına bir nota eklemek istersek: CTRL+Shift tuşlarına basılı tutarken, dilediğimiz nota tuşuna basıyoruz.

Örneğin: Do ve Sol notaları yazılmış ve biz ikisinin arasına mi notasını eklemek istiyoruz. Do notasının üzerindeyken, CTRL+Shift+E tuşlarına bastığımızda do ve sol arasına mi notasını ekler.

En son yazdığımız bir nota veya akorun aynısını tekrar yazmak istiyorsak yeniden yazmak yerine R harfine basıyor ve aynısının tekrar yazılmasını sağlıyoruz.

Örneğin: E, Alt+3 ve tekrar Alt+3 basarak Mi minör akorunu yazdık. R harfine bastığımız anda tekrar mi minör akorunu aynı değerde bizim için yazmış oluyor.

Dilediğimiz bir notayı yazıp j harfine bastığımızda: Yazdığımız notaya çift bemol, çift diyez ve naturel işaretlerini koyuyor.

Örnek olarak: A harfi ile la notasını yazdığımızda:

J harfine bir defa basınca B çift bemol.

J harfine tekrar basınca: G çift diyez,

J harfine bir defa daha basınca da ilk yazdığımız haline yani a notasına geri dönüyor naturel olarak.

X harfi ile bir notada bulunan sapın yönünü değiştirebiliyoruz. Lakin NVDA hiçbir şey seslendirmiyor.

Q harfi ile Bir notanın değerini yarı değerine düşürüyoruz. Örnek: 5E tuşları ile dörtlük mi notasını yazıyoruz. Q tuşuna bastığımız anda mi sekizlik değerine dönüyor.

W harfi ise değeri iki katına yükseltiyor. Dörtlük bir notayı ikilik hale getiriyor.

Shift+Q bir notanın değerini noktalı değerler şeklinde düşürüyor. Dörtlük mi notasını noktalı sekizlik mi yapıyor.

Shift+W ise noktalı değerler şeklinde arttırıyor. Dörtlük mi notasını, noktalı dörtlük şeklinde arttırıyor.

Bir notayı, direkt olarak diyez değiştirici işaretini almış şekilde yazmak için: Numaratör tuşlarında, + (Artı) tuşunu kullanıyoruz.

Örnek olarak: Dörtlük si, la, sol, fa diyez ve mi yazalım:

N harfi ile , nota giriş kipinde olduğumuzdan emin oluyoruz.

Ardından, 5bag+fe tuşlarına basıyoruz.

Yani: 5 ile dörtlük, B ile si, A ile la, G ile sol notalarını yazıyor ve numara kilidini açıyoruz.

Numara pedinde + tuşuna basıyor ve hemen ardından da F tuşuna basıyoruz. Fa diyez yazıldığını duyarız.

Son olarak da E harfi ile mi notasını yazıyoruz.

Bemol değiştirici işaretini almış birnota yazmak için: Ü harfinin üzerinde bulunan - (tire veya diğer adıyla eksi) tuşunu kullanıyoruz.

Aynı işlem için, numara pedinde bulunan eksi tuşu da kullanılabilir.

Örnek vermek gerekirse:

Fa, mi bemol ve re notalarını yazacağımızı var sayalım.

F harfi ile fa notasını,

Tire tuşuyla bemol işaetini,

E harfi ile mi notasını ve son olarak da

D harfi ile de re notasını yazmış oluyoruz.

Böylece, mi notası bemol arızasını almış oluyor.

Değerli Müzik severler,

Bu yazının sizlere faydalı olmasını umuyor ve hepinize erişilebilir günler diliyoruz.

Saygılarımla,

Umut KORKMAZ