MuseScore 4 Erişilebilir El Kitabı 6. Bölüm

Değerli Bilişim Bülteni Okurları,

MuseScore yazı dizimizin altıncısından sizleri selamlayabilmenin mutluluğunu yaşıyoruz.

Bu bölümde:

• Noktalı Notalar,
• Bağlı Notalar ve
• Stakato.

Adlı konulara değineceğiz.

O halde, sözü fazla uzatmadan ayrıntıları birlikte görmeye başlayalım.

            13. Noktalı Notalar:

MuseScore 4 sürümüyle gelen bir diğer yeni özellik de noktalı nota yazımında karşımıza geliyor.

Uzatma noktasını açma ve kapatma şeklinde çalışıyor.

Bu modu, nokta tuşuna basarak açıyor ve kapatabiliyoruz.

Nokta tuşuna basıp ve ardından 10 adet aynı değerde nota yazsak dahi hepsi noktalı yazılıyor.

Ancak, tekrar nokta tuşuna basarak kapattığımızda aynı değerdeki normal yazıma devam edebiliyoruz.

Lakin, farklı değerlerdeki notaları noktalı yazmak istiyorsak:

Önce, nota değerini seçiyor, ardından nokta tuşuna basıyor ve son olarak notamızı yazıyoruz.

Nokta, bir notayı olduğu değerin yarısı kadar daha fazla uzatıyor.

Bir vuruş olan dörtlük nota, noktalı olduğunda bir buçuk vuruşluk olur.

Kullanımına bakacak olursak:

Aynı değerdeki noktalı notaları yazma:

Önce nota değerini belirtiyoruz.

Sonra nokta tuşuna basarak uzatma noktasını açıyor, ardından dilediğimiz notaları yazıyor ve tekrar nokta tuşuna basarak uzatma noktası olarak adlandırılan modu kapatıyoruz. Örneğin:

5.ef.e

Noktalı dörtlük mi, noktalı dörtlük fa ve dörtlük mi.

Yani: 5 rakamı ile dörtlük değerini seçiyor, nokta tuşu ile uzatma noktasını açıyor, E harfi ile noktalı dörtlük mi ve F harfi ile noktalı dörtlük fa notasını yazmış oluyoruz.

Daha sonra, tekrar nokta tuşuna basarak modu kapatıyoruz.

Son olarak da E harfine basarak dörtlük mi notasını yazıyoruz.

Farklı değerlerdeki noktalı notaları yazma:

Bu örneğimiz için:

5.A4.G3F405E

Tuşlarına basıyoruz.

Bu durumda:

5 tuşu ile dörtlük değerini seçiyor, nokta tuşu ile noktalı olacağını belirtiyor ve A tuşuna basarak noktalı dörtlük la notasını yazıyoruz.

Ardından, 4 tuşuna basarak değerimizi sekizlik yapıyor, nokta ile noktalı olacağını belirtiyor ve G harfi ile noktalı sekizlik sol notasını yazmış oluyoruz.

3 rakamı ile 16'lık değerini seçiyor ve F harfine basarak fa notasını yazıyoruz.

4 rakamı ile sekizlik değerini ve 0 tuşuna basarak da sekizlik sus işaretini koymuş oluyoruz.

Son olarak, 5 ile dörtlük değerini seçmiş ve E ile de mi notasını yazmış oluyoruz.

Çift uzatma noktası, üçlü uzatma noktası ve dörtlü uzatma noktası işaretlerini de erişilebilir olarak yazabiliyoruz.

Bu işaretleri ekleyebilmek için,

Yeni sürümle gelen:

54. Nota Girişi Araç Çubuğu.

Konusuna bakabiliriz.

            14. Bağlı Notalar:

Eser yazarken, hece bağı ve uzatma bağı işaretlerini çok rahat bir şekilde ekleyebiliyoruz.

Önce, iki yöntem ile ekleyebildiğimiz hece bağına göz atalım.

Birinci yol ile Hece Bağı ekleme:

İlk olarak, MuseScore uygulamasını açıyor ve eserimizi yazacağımız partisyonu ayarlıyoruz.

Ardından, N harfine basarak nota giriş kipini açıyoruz.

Daha sonra, notaları yazmaya başlıyor, bağlanmasını istediğimiz ilk notaya basıyor ve ardından S harfine basarak hece bağı ekleme modunu açıyoruz.

Bağlanmasını istediğimiz tüm notaların yazımını bitiriyor ve son olarak S tuşuna tekrar basarak Hece Bağı ekleme modunu kapatmış oluyoruz.

Bir örnek ile açıklamaya çalışalım:

Örneğimizde, dörtlük mi, sol ve sekizlik la, sol, fa mi notalarını yazacak olalım.

Sekizlik olan la, sol, fa ve mi notalarını da bağlayacak olalım.

İlk önce, N tuşuna basarak Nota Giriş Kipine geçiyoruz.

T harfinin üzerinde bulunan 5 rakamına basarak dörtlük değeri seçtiğimizden emin oluyoruz.

E harfine basarak mi ve g tuşuna basarak da sol notasını yazıyoruz.

4 tuşuna basarak sekizlik değeri seçiyoruz.

A harfine basarak la notasını yazıyor ve hemen ardından da S tuşuna basarak hece bağını aktif ediyoruz.

G ile sol, f ile fa, e tuşuyla mi notasını yazıyor ve son olarak S tuşuna basıyoruz.

CTRL+Sol Ok tuşu ile ölçünün başına gelip, sağ ok ile gezinmeye başladığımızda NVDA bize:

Nota A 5 Sekizlik, Ölçü 1 Vuruş 3 Hece bağı başlangıcı

Nota G 5 Sekizlik, Ölçü 1 Vuruş 3.5

Nota F 5 Sekizlik, Ölçü 1 Vuruş 4

Nota E 5 Sekizlik, Ölçü 1 Vuruş 4.5 Hece bağı sonu

Şeklinde okuyacaktır.

Hece bağının başladığı yerde: Hece bağı başlangıcı, bitişinde de Hece bağı sonu diyerek baş ve sonu bize okuyor.

Böylelikle, bağlı olan notaları görene ihtiyaç duymadan öğrenebiliyoruz.

İkinci yol ile Hece Bağı ekleme:

Nota giriş kipinde dilediğimiz notaları yazıyoruz.

N harfine basarak Normal Kip moduna geçiyoruz.

Sağ/Sol Yön tuşları ile hece bağı ekleyeceğimiz ilk notanın üzerine geliyoruz.

Shift tuşuna basılı tutarken, sağ ok tuşuna basarak bağlamak istediğimiz bütün notaları seçiyoruz.

Seçim tamamlandıktan sonra, parmağımızı Shift tuşundan çekiyor ve S harfine bir defa basıyoruz.

Böylece, seçtiğimiz bütün notaları bağlamış oluyoruz.

Yine bir örnek ile anlattıklarımızı pekiştirmeye çalışalım:

N harfi ile nota giriş kipinde olduğumuzdan emin oluyoruz.

5 tuşuna basarak, dörtlük değerini seçiyoruz.

E, C. B. A tuşlarına basarak mi, do, si, la notalarını yazıyoruz.

N harfi ile Normal kip modunu seçiyoruz.

Sol ok ile ölçünün başına geliyoruz.

Shift tuşuna basarken, sağ ok tuşu ile la notasına kadar seçiyoruz.

Sonra elimizi Shift tuşundan çekip S tuşuna basıyoruz.

Artık, mi hece bağı başlangıcı ve la hece bağı sonu diyerek bütün ölçüyü bağladığımızı NVDA duyuracaktır.

Önemli not: Nota giriş kipindeyken de Shift tuşuna basarken nota seçimi gerçekleştirilebiliyor. Lakin, NVDA seçimleri seslendirmiyor. Fakat, Normal kipte seçtiğimiz nota adı, aralık ve ölçüye kadar seslendiriyor.

Uzatma bağı ekleme:

İlk olarak, Nota Giriş Kipinde olduğumuzdan emin oluyoruz.

Dilediğimiz notaları yazıyoruz.

Hangi notayı uzatmak istiyorsak, o notayı yazıyor ve hemen ardından T harfine basıyoruz.

Böylece, ilgili nota değeri kadar aynı nota eklenmiş ve aralarına da uzatma bağı işareti yazılmış oluyor.

Örnek: 5f a e t tuşlarına basıyoruz.

Bu durumda: Dörtlük fa, la, mi yazmış ve t harfine basarak da bir tane daha dörtlük mi notasının bağlı olarak eklenmesini sağlamış oluyoruz.

Böylece, iki tane dörtlük mi bağlı çalındığından ikilik olarak duyuluyor.

İkiden fazla aynı değerde veya farklı değerlere sahip notalar için de uzatma bağı ekleyebiliyoruz.

Nasıl yapabileceğimizi bir örnek ile anlatmaya çalışalım:

N harfi ile, nota giriş kipine geçiyoruz.

5 tuşu ile dörtlük değerini seçiyoruz.

A ile la, g ile sol ve f ile fa notalarını yazıyoruz.

4 tuşuna basarak sekizlik değerini seçiyor ve e harfiyle sekizlik mi yazıyoruz.

3 rakamına basarak 16'lık süre değerini seçiyor ve iki defa e harfine basıp mi notasını eklemiş oluyoruz.

Böylece: Dörtlük la, dörtlük sol, dörtlük fa, sekizlik mi, 16'lık mi ve 16'lık mi yazmış oluyoruz.

N harfine basıyor ve Normal kipe geçiyoruz.

Sağ/Sol yön tuşlarını kullanarak sekizlik mi notasının üzerine geliyoruz.

Shift tuşuna basılı tutarken, sağ ok tuşu ile iki 16'lık mi notalarını da seçiyoruz.

Parmağımızı Shift tuşundan çekiyor ve T harfine basıyoruz.

Yön tuşları ile partisyonda gezindiğimizde:

E sekizlik uzatma bağı başlangıcı, e 16'lık uzatma bağı sonu uzatma bağı başlangıcı ve e 16'lık uzatma bağı sonu.

Şeklinde duyduğumuz notalarda, sekizlik mi ve iki tane 16'lık mi notasının bağlandığını duymuş oluyoruz.

Böylece bu üç nota dörtlük değer kadar uzatılacaktır.

Bir akora da uzatma bağı ile nota bağlayabiliriz.

20. Akor Yazma: Konusundan ayrıntılı bilgilere erişilebilir.

            15. Stakato:

Yazdığımız eserde, dilediğimiz notalara çok pratik bir şekilde Stakato (Kesik kesik çalma) işaretini ekleyebiliyoruz.

Shift+S tuşlarına basarak ilgili modu açıyor, notaları yazıyor ve en sonunda da tekrar Shift+S tuşlarına basarak Stakato seslendirme işaretinin giriş modunu kapatmış oluyoruz.

Nasıl kullanılacağına bir örnek ile göz atalım:

Hepsi 16'lık mi, fa, sol, la, si, do, re, mi notalarını yazıyoruz.

Ardından, Shift+S tuşlarına bir defa basarak bu defa yine hepsi 16'lık:

Mi, re, do, si, la, sol, fa, mi notalarını yazıyor ve son olarak Shift+S tuşlarına tekrar basarak modu kapatıyoruz.

Bu durumda, ilk sekiz notanın normal ve son sekiz notanın da stakato olduğunu görüyoruz.

Shift+S tuşlarına bastığımız zaman, NVDA hiçbir şey söylemiyor. Lakin, her bir notaya bastığımızda nota adını ve stakato yukarıda ibaresini seslendirerek bizi bilgilendiriyor.

Diyelim ki daha önceden yazdığımız notalara sonradan stakato işareti eklemek istiyoruz.

Bu işlemi de çok rahat bir şekilde gerçekleştirebiliyoruz.

N harfine basarak Normal kip modunda olduğumuzdan emin oluyoruz.

Kesik kesik çalınmasını istediğimiz notaları, Shift tuşuna basılı tutarken sağ/sol yön tuşlarını kullanarak seçili hale getiriyor ve Shift+S tuşlarına bir defa basıyoruz.

Seçtiğimiz bütün notalara stakato işaretini böylelikle eklemiş oluyoruz.

Yön tuşları ile partisyon içerisinde gezindiğimizde, NVDA eğer üzerine geldiğimiz nota stakato ise: 

Stakato yukarıda, diyerek bizi bilgilendirecektir.

            Değerli Arkadaşlar,

Bu yazımızın sizlere faydalı olmasını umuyor ve hepinize erişilebilir günler diliyoruz.

Saygılarımla,

Umut KORKMAZ