NVDA İçin Vocalizer Seslerinde Otomatik Dil Değişimi

            Sevgiyle merhabalar,

Değerli arkadaşlar,

Bir içerikle daha sizlerle birlikte olabilmenin mutluluğu ile hepinizi sevgiyle selamlıyoruz.

Bu yazımızda, NVDA için geliştirilen Vocalizer ses eklentilerini kullanırken, farklı dillerde oluşturulan belgeleri otomatik dil geçişi yaparak nasıl okuyabileceğimize ve ilgili sesler için ses profili eklemeye bakacağız

            Önce gerekli bileşenlere göz atalım:

Vocalizer seslerini kullanabilmek için bir sürücüye ihtiyaç duyuyoruz. Bu sürücüyü:

https://nvda.ru/uploads/vocalizer-driver/vocalizer_expressive2_driver-2022.05.05.nvda-addon

Adresinden indirip kuruyoruz.

Sürücü kurulumunun ardından, Vocalizer seslerini kurmamız gerekiyor. 50 adet dil ve ilgili seslerini içeren kompakt ses paketini:

https://nvda.ru/file/ve22/compact/Vocalizer-Expressive2-all.50.languages-Compact.nvda-addon

Bağlantısından indirip kuruyoruz.

Ses profilleri oluşturmamıza imkan veren, NVDA Extension Global Plugin (NVDA genişletilmiş Global Komutlar) eklentisini de:

https://nvda.es/files/get.php?file=nvdaextensionglobalplugin

Linkinden indirerek kuruyoruz.

Bir Not: Eğer 545MB boyutunda olan ses paketini, kullanılmayan dil klasörlerini el ile silip ve daha küçük boyutlarda yeniden paketlemek istersek:

http://www.bilisimbulteni.com/yazi/nvda-eklentileri-addon-packager-yenilendi

Bağlantısında bulunan içeriğe göz atmamız yeterli olacaktır.

Bütün eklentileri indirip kurduğumuza göre, artık otomatik dil geçişi için NVDA Ekran Okuyucusunu yapılandırmaya başlayalım:

            Biz, genel kullanım için otomatik dil geçişi aktif olmayan, Sapi5 üzerinde çalışan GVZ Gül sesini ilk profil ve Vocalizer Yelda sesini de otomatik dil geçişi aktif olan ikinci ses profili olarak yapılandıracağız.

O nedenle, anlatımımızı bu doğrultuda gerçekleştireceğiz.

1. NVDA+CTRL+S kısayolunu kullanarak Sentezleyici seçim kutusunu açıyor ve “Microsoft Speech Api Version 5” seçeneğini seçiyoruz.
2. NVDA+CTRL+V kısayolunu kullanarak Konuşma ayarları iletişim kutusunu açıyoruz.
3. Ses seçim kutusunda, GVZ Gül 16K sesini seçiyoruz ve sekme tuşu ile devam ederek diğer ayarları istediğimiz gibi yapılandırıyoruz.
4. NVDA+J tuşlarına basarak “Gelişmiş global komutlar” komut katmanını etkin hale getiriyoruz. Bu esnada, kısa ve kalın bir bip sesi ile katmanın etkin olduğu bilgisi verilecektir.
5. V harfine basarak NVDA genişletilmiş global komutlar - Ses profili seçicisi, normal konfigürasyon konfigürasyon profili yönetimi adlı iletişim kutusunu açıyoruz.
6. Seçiciler seçim kutusunda 1: Serbest seçeneğini seçiyoruz. (Serbest ibaresi, herhangi bir ses ile ilişkilendirilmediği anlamına gelir).
7. Bir defa sekme tuşuna basıyor ve Ses profilini ilişkilendir butonunun üzerine gelerek Enter’e basıyoruz.
8. Açılan ses profili ilişkilendir iletişim kutusunda Ad yazma alanında otomatik olarak “sapi5 GVZ Gul 16k” yazıyor. Dilersek farklı bir isim verebilir veya değiştirmeden Enter’e basarak onaylayabiliriz.

Artık GVZ gül için ses profilimizi oluşturmuş olduk.

            Şimdi, Vocalizer Yelda ses ayarlarına, otomatik dil geçişi için gerekli yapılandırmalara ve profil oluşturmaya bakalım:

1. NVDA+CTRL+S ile Sentezleyici seçim kutusunu açıyoruz.
2. Nuance Vocalizer Expressive 2.2 sentezleyicisini seçiyoruz.
3. NVDA+CTRL+V ile konuşma ayarlarını açıyoruz.
4. Ses seçim kutusunda kullanacağımız ana ses olan Yelda Türkçe Türkiye seçeneğini seçiyoruz.
5. Hız, ses perdesi ve ses seviyesi ayarlarını da istediğimiz gibi yapılandırıyoruz.
6. Sekme tuşunu kullanarak: “Destekleniyorsa, konuşma dilini otomatik olarak değiştir” seçeneğinin üzerine geliyor ve boşluk çubuğu ile onay kutusunu işaretli hale getiriyoruz.
7. Tamam butonunun üzerine geliyor ve Enter tuşuna basarak pencereyi kapatıyoruz.
8. NVDA menüsü>Tercihler>Vocalizer otomatik dil değiştirme ayarları (NVDA+N+T+Ğ) iletişim kutusunu açıyoruz.
9. Dil seçim kutusunda, Arapça dilini seçiyoruz.
10. Bir defa sekme tuşuna basarak Ses seçim kutusunda, Layla sesini seçiyoruz. Dileyenler Tarek veya Maced seslerinden birini seçebilirler.
11. Shift+Sekme tuşlarına basarak tekrar dil seçim kutusuna dönüyor ve Türkçe TR dilini seçiyoruz.
12. Sekme tuşuna basarak, Ses seçim kutusuna geliyor ve Yelda sesini seçiyoruz. Aynı işlemleri Türkçe Türkiye dili için de gerçekleştiriyoruz.
13. Sekme tuşu ile, Metin dilini algılarken rakamları yok say seçeneğinin üzerine geliyor ve boşluk çubuğu ile onay kutusunu işaretli hale getiriyoruz.
14. Bir defa daha sekme tuşuna basıyor, Latin karakterler için varsayılan dil seçim kutusunda Türkçe TR seçeneğini seçiyor Sekme ile tamam seçeneğinin üzerine geliyor ve Enter tuşuna basıyoruz.

Artık, bu durumda Vocalizer seslerini farklı dilleri algılayıp ve ilgili sesleri seçecek şekilde yapılandırmış olduk.

            Şimdi, bu sesler için de bir profil atayalım:

1. NVDA+J ile global komutlar için komut katmanını etkinleştiriyoruz.
2. V tuşuna basıyor ve Ses profili seçicisi iletişim kutusunu açıyoruz.
3. Seçici, seçim kutusunda 2: Serbest seçeneğini seçiyoruz.
4. Bir defa sekme tuşuna basarak Ses profilini ilişkilendir butonuna geliyor ve Enter basıyoruz.
5. Açılan iletişim kutusunda, ad alanında: vocalizer_expressive2 Yelda - Türkçe (Türkiye) embedded-compact adı otomatik olarak yazıyor. Enter ile onaylıyoruz.

Bu durumda, 1. Profile GVZ Gül ve 2. Profile de Vocalizer profilini atamış olduk.

Son olarak, bu iki profil arasında geçiş yapabilmek için kısayol tuşları atayalım:

1. NVDA menüsü>Tercihler>girdi hareketleri iletişim kutusunu açıyoruz.
2. Ağaç görünümünde, “Ses profili değiştirme” adlı dalı buluyor ve sağ ok ile açık hale getiriyoruz.
3. Birinci seçiciyi geçerli seçici olarak ayarla ve daha önce ayarlanmışsa atanmış ses profiline geç seçeneğini buluyoruz.
4. Sekme tuşuna basarak, Ekle butonunun üzerine geliyor ve Enter’e basıyoruz.
5. Açılan yazma alanında kullanmak istediğimiz tuşlara basıyor ve açılan bağlam menüsünde Masaüstü, Dizüstü veya tüm düzenler seçeneklerinden dilediğimizi seçerek Enter ile onaylıyoruz. Biz, NVDA+CTRL+1 kısayolunu atadık.
6. İkinci seçiciyi geçerli seçici olarak ayarla ve daha önce ayarlanmışsa atanmış ses profiline geç seçeneğini bulup dördüncü ve beşinci maddeleri tekrarlıyoruz. Bu seçenek için de: NVDA+CTRL+2 tuşlarını atıyoruz.
7. Tamam butonuna gelerek Enter tuşuna basıyor ve ilgili pencereyi kapatıyoruz.
8. Her ihtimale karşı NVDA programımızı bir defa yeniden başlatıyoruz.

Yukarıda yaptığımız tüm yapılandırmalar sonucunda, Temel ekran okuyucu kullanımı için tek bir ses kullanmak istediğimizde, NVDA+CTRL+1 tuşlarına basarak otomatik dil geçişi yapmayan Gül sesini kullanabilir ve çok dilli belgeleri okumak istediğimiz vakitlerde de NVDA+CTRL+2 tuşlarına basarak Vocalizer Yelda sesine geçerek otomatik dil geçişinden de faydalanmaya başlayabiliriz.

Elinde Gelişmiş ses paketleri bulunan kullanıcılarımız, bu ses paketlerini yükleyebilir ve aynı şekilde kullanabilirler.

      Hepinize faydalı bir içerik olmasını umuyor, erişilebilir ve sağlıklı günler diliyoruz.

Saygılarımla,

Umut KORKMAZ