Körcül İOS Rehberi Birinci Kısım (Güncelleme 9 Aralık 2022)

iPhone, iPad, iPod gibi dokunmatik bir Apple cihazı aldınız. Şimdi ne yapacaksınız? Önünüzde dümdüz bir ekran ve altta yalnızca bir tane tuş var ya da yeni modellerde o da yok. Bu cihazı nasıl kullanabilirim ki diye düşünüyorsanız, bu rehberi sizler için hazırladık. Öncelikle şunu bilmelisiniz ki yalnız değilsiniz, bu rehberi kaleme alan biz görme engelliler de benzer bir kaygı yaşamıştık bir Apple cihazı aldığımızda. Bununla asla başa çıkamayız zannetmiştik bir çoğumuz. Ancak çok değil birkaç gün içinde temel telefon işlemlerimizi rahatlıkla yapabilir hale gelmiş, birkaç hafta içinde iletilerimizi Apple cihazımızla kontrol eder, interneti ve app store gibi diğer uygulamaları rahatlıkla kullanabilir duruma gelmiştik. Bunları yapabilmeniz için olağanüstü derecede bilgisayar kullanıyor olmanız veya birçok kısayol tuşu ezberlemenize de gerek yok. Apple cihazlarını bizler için erişilebilir yapan ve aldığınız cihazın içinde gelen bir ekran okuyucumuz var Voice Over. Voice Over dokunduğunuz her şeyi seslendirerek ip uçlarıyla sizi yönlendirecek. Bu yüzden hiç panik yapmayın. Birkaç gün hatta saat içinde dokunmatik cihazın hiç de öyle hayal ettiğiniz gibi kâbus bir şey olmadığını göreceksiniz.

Size böyle bir rehber hazırlamaktaki amacımız, dokunmatik bir Apple cihazını öğrenme sürecini hızlandırmak. Çünkü biliyoruz ki, daha çok bilgi sahibi olmak paniğinizi azaltacak ve öğrenme sürecinizi hızlandıracak. Unutmayın ki Voice Over sayesinde gören birinin bir Apple cihazında yapabildiği her şeyi siz de rahatlıkla yapabileceksiniz. O nedenle aldığınız cihazı daha çok keşfedip tadını çıkarın. Haydi başlayalım.

iPhone veya bir Apple cihazı aldım, ilk olarak ne yapmalıyım?

Artık tuşları ve joysticki olan bir telefondan vazgeçip dokunmatik bir Apple cihazı alıyorsunuz. Bu aşamada cihazı aldığınız telefon operatörü veya mağazasındaki görevliye, ilk ayarlarınızı yaptırmanızı öneririz. Çünkü bu ayarları aslen kendiniz de yapabildiğiniz halde, başlangıçta çok az şey biliyorsunuz büyük olasılıkla. O yüzden Aktivasyon benzeri ayarları görevliye yaptırın. Eğer cihazınızı internet benzeri bir yolla aldıysanız, sim kartınızı taktırmak ve ayarlar için bir telefon operatörüne gitmenizi öneririz. Çünkü eski telefonunuzdaki sim kartın muhtemelen kesilmesi ve iPhone sim kart yuvası boyutlarına indirilmesi gerekecek. Eski telefonunuzdaki rehberinizi yeni iPhone’unuza kopyalatın. Birçok satış mağazasında veya telefon operatöründe bu işlem çok cüzi bir ücret karşılığı yapılıyor. İleriki bölümlerde rehberi kendinizin de iPhone’unuza nasıl kopyalayabileceğinizi göreceğiz., ama bu aşamada iPhone’u ilk alışta söz konusu işlemi yaptırmak çok daha kolay ve pratik olacak sizin için. Bulunduğunuz mağazada iPhone ekranınızın zarar görmemesi için üzerini kaplatmanızı ve bir iPhone kılıfı edinmenizi de öneririz. Ardından elbette Voice Over uygulamasını yani sizin için Apple cihazınıza hayat verecek uygulamayı aktifleştirmesini isteyin görevlilerden. Birçok satış mağazasında bunun nasıl yapıldığını bilmeyebilir görevliler. Bu nedenle aşağıdaki yönergeleri onlara anlatın. Voice Over bir kere aktifleştirildiğinde, görevliler artık işlemleri yaparken afallayacaktır, çünkü dokundukları nokta, Voice Over kapalıyken olduğu gibi dorudan aktifleşmeyecektir. Sakın panik yapmayın, Voice Over ile dokunulan herhangi bir şeyin aktifleşmesi için, ekranın herhangi bir yerine peşpeşe iki kez dokunmanız gerekecektir. Bu sayede ileride de göreceğiniz gibi, yanlış yerlere girmeden ekranınızı rahat rahat keşfedebileceksiniz. Ancak muhtemelen iPhone aldığınız mağaza görevlisi bunu bilmediği için, bir şeylerin yolunda gitmediğini sanabilir. O nedenle, Voice Over uygulamasını iPhone ile ilgili tüm ayarlama, rehber kopyalama işlemleriniz sonrasında aktifleştirmesini isteyin görevliden ve bunun sonrasında mağazadan çıkıp cihazınızı kendiniz keşfetmeye başlayın.

Voice Over nasıl açılıp kapatılabilir?

Tüm ayarları yaptınız ve artık sıra ekranı size seslendirecek Voice Over uygulamasını açmaya geldi. Aslında bunu yapmanın en kolay ve basit yolu ana ekran tuşuna veya bu tuş yoksa cihazın sağındaki güç tuşuna 3 kez basmaktır. Eğer Voice Over kapalıysa iPhone 11 öncesi cihazlarda ekran üzerindeki tek düğme olan ve ekranın altında bulunan yuvarlak düğmeye 3 kez bastığınızda Voice Over açılacak ve “Voice Over açık” uyarısını duyacaksınız. iPhone 8 sonrası telefonlarda ise bu yuvarlak tuş da yer almıyor. Voice Over açmak için sağ taraftaki uzunca bir tuş olan güç tuşuna 3 kez basmalısınız. Voice Over açıksa ana ekran veya güç tuşuna 3 kez bastığınızda “Voice Over kapalı” uyarısıyla birlikte Voice Over kapanacaktır. iOS cihazınızı paketinden ilk çıkarıp açtığınızda herhangi bir şey yapmadan bu tuşlardan uygun olanına 3 kez bastığınızda, sistem kullanıcının bir görme engelli olduğunu anlayarak Voice Over uygulamasını etkin hale getirecektir.

Ancak ilk ayarlamalar Voice Over kullanılmadan yapıldıysa, yukarıda belirtilen tuşlara 3 kez bastığınızda Voice Over açılmayacaktır. Bu durumda ilk olarak 3 kez basıldığında Voice Over uygulamasını açma özelliğini etkinleştirelim görevliye. Bunun için sırasıyla ayarlar, erişilebilirlik bölümlerine girip ekranın en sonuna kadar ilerleyerek Erişilebilirlik Kestirmesi öğesine girelim. Şunun için ana ekran Düğmesine 3 tıkla başlığı altında, Voice Over, Renkleri Tersine Çevir, Büyütme, Anahtarla Denetim ve Assistive Touch seçeneklerini göreceksiniz. Buradan Voice Over öğesini seçili hale getirelim. Dilerseniz aynı yerde birden fazla öğeyi de seçili hale getirebilirsiniz. Örneğin belirli bir oranda görme oranınız varsa, renkleri ters çevirme ve büyütme öğelerini de seçili duruma getirirseniz, Ana ekran veya güç düğmesine 3 kez bastığınızda büyütme ve renkleri ters çevirme özellikleri de açılıp kapanacaktır.

Voice Over uygulamasını yine aynı bölümden home tuşu dışında da açıp kapayabiliriz. Bunun için, Sırasıyla ayarlar, erişilebilirlik bölümlerine girin. Buradan Voice Over içine girin. Burada da Voice Over anahtarını açık konuma getirin.

Not: eğer Voice Over açıkken ana ekran veya güç düğmesine 3 tıklama veya Voice Over uygulamasını ayarlar/erişilebilirlik içinden kapayacaksanız, tüm işlemlerinizi etkinleştirmek için ekrana çift dokunmanız gerektiğini unutmayın.

iPhone’u biraz tanıyabilir miyiz? Üzerinde hangi fiziksel tuşlar bulunuyor?

iPhone’unuzu aldınız, kullanmak için sabırsızlandığınızı biliyoruz. Ama dilerseniz, önce cihazımızı bir keşfedelim donanımsal olarak üzerinde neler varmış bir bakalım. Anlayacağınız üzere iPhone cihazları dik dörtken yapıda cihazlardır. iPhone 8 ve öncesi cihazların en altında daire biçiminde bir düğme bulunur. Bu düğmeye home düğmesi veya ana ekran düğmesi denmektedir. Bu düğme aşağıda kalacak biçimde cihazımızı tutalım. Cihazın tepesinde sağ üst köşeye dokunduğumuzda silindirik ve üzerine basılabilen bir düğme göreceğiz. Bu düğme güç düğmesi olarak adlandırılır. Telefonun açma kapama düğmesidir. Bu düğmeye uzun biçimde parmağımızı basılı tuttuğumuzda iPhone’u kapat uyarısı karşımıza gelecektir. Ekranın herhangi bir noktasına çift dokunduğumuzda da iPhone kapanacaktır. Elbette iPhone kapalıyken bu düğmeye bastığımızda da iPhone açılacaktır. Bu düğme aynı zamanda ekranı kitlemek için kullanılır, düğmeye kısa biçimde basıp elimizi çektiğimizde ekran kilitlenir veya kilitliyse, kilidi açacağımız ve son bildirimleri göreceğimiz ekranı karşımıza getirir.

iPhone 8 ve sonrası modellerde güç tuşunun işlevleri artmıştır. Her şeyden önce ana ekran düğmesi olmayan cihazlarda bu silindirik tuşun daha uzun olduğunu fark edeceksiniz. Yukarıda da belirttiğimiz gibi ayarladıysak, 3 kez bastığımızda Voice Over açılıp kapatılabilir. Uzun bastığımızda siri etkinleştirilir.

İpucu: eğer telefon çalarken bu düğmeye iki kez basarsak, telefonu meşgule atmış oluruz. Telefon çalarken bu düğmeye bir kez bastığımızda ise çalan zil susacaktır. Bu biçimde kimin aradığı gibi bilgileri daha rahat duyabiliriz.

iPhone 4 ve üzerindeki modellerde tepedeki silindirik açma kapama düğmesini bırakıp sağ uzun kenar üzerinde tırnağımızı sürterek ilerlediğimizde küçük bir nokta hissedeceğiz. Bu nokta sim kartın olduğu yuvanın noktasıdır. Buraya iPhone paketinizle gelen bir atacı 90 derecelik açıyla bastırdığınızda sim kart tepsisi ortaya çıkacaktır. Ancak maalesef iPhone sim kart takmak pek körcül olmadığından bu işlemi bir görevliye yaptırmanızı öneriyoruz tekrar. Eğer iPhone üzerinde kılıf varsa, bu küçük noktacığı hissedemeyebilirsiniz. Eğer elimizdeki cihaz iPhone 4 modellerinden biriyse, tepedeki silindirik açma kapama düğmesinin tam karşısında en sol köşede, bir kulaklık girişi göreceğiz. iPhone 5 ve üzerindeki modellerde kulaklık girişi telefonun sol alt köşesinde yer almaktadır. Buraya iPhone kulaklığımızı veya herhangi bir kulaklığımızı takabiliriz. Bu giriş kalın uçlu bir kulaklık girişidir. Yani herhangi bir mp3 çalara takılan kulaklık buraya da takılabilir. Ancak telefonu yanıtlama, parçalar veya radyo istasyonları arasında ileri geri gidebilme, telefonun sesini açıp kısma gibi özelikleri kulaklık üzerinden yapabilmeniz nedeniyle iPhone kulaklığı kullanmanızı öneriyoruz.

iPhone 8 sonrasında ise artık kulaklık girişi yer almıyor. Kulaklık cihazı şarj ettiğimiz yere takılıyor ya da kablosuz AirPod veya başka bluetooth cihazlar kullanılıyor.

Şimdi tepeden parmağımızı aşağı doğru indirelim. İPhone’un üst yüzeyinde uzunca ve dik dörtken bir deliğe dokunacak parmağımız, burası iPhone’un telefon avizesi bölümüdür. Kulağımızı buraya koyup telefonla konuşuruz. iPhone 4 ve 4s modellerinde Avizenin hemen sağında, iPhone 5 ve üstü modellerde de avizenin üstünde ön yüz kamerası bulunmaktadır. Bunu dokunarak hissedemeyebiliriz.

Bu avizenin de altında iPhone dokunmatik ekranı bulunmaktadır. Tüm işlemlerimizi bu ekranın çeşitli yerlerine dokunarak yapacağız.

Bu ekranın altında daire biçimindeki home tuşuna tekrar dokunalım. Bu düğmeye basıldığında, açık bir uygulama içindeysek uygulama küçültülerek ana ekrana dönmüş oluruz. Eğer ana ekranda birinci değil başka bir sayfadaysak, ilk sayfaya dönmüş oluruz.

Şimdi iPhone’umuzun aşağı ucundayız. Telefonun alt kısmı iPhone 5 ve üzerindeki modellerde biraz değişiklik göstermiştir. iPhone 4 modellerinde, Sağ alt köşede yani açma kapama düğmesinin tam karşısında, telefonumuzun hoparlörünü bulacağız. Buranın hemen yanında uzunca bir biçimde iPhone şarj girişi yer alıyor. İPhone’umuzu şarja takmak, yeni modellerde kulaklık bağlamak veya bilgisayara bağlamak için usb kablomuzun buraya uygun olan ucunu takmamız gerekecek. Burada iPhone ve diğer Apple cihazlarımızı bilgisayara veya herhangi bir usb girişine bağladığımızda da şarj olmaya başladığını belirtelim. Ancak bu biçimde şarj olma işleminin prize göre çok çok yavaş olduğunu da hatırlatalım.

İPhone’umuzun sol alt köşesinde, yani eski modellerdeki kulaklık girişinin hemen karşısında mikrofon bölümü yer alıyor. Kayıt yaparken veya telefonla konuşurken, buradan seslerimiz gitmektedir.

Yukarı dada bahsettiğimiz üzere iPhone 5 ve üzeri modellerde alt kenar biraz değişikliğe uğradı. En sağda hoparlör yerini koruyor. Onun yanındaki şarj girişi de öyle, ancak 5 ve üzerin modellerde şarj girişi daha dar. 5 6 milimetre civarında. Şarj girişinin hemen yanında mikrofon yer alıyor ve telefonun en sol alt kenarında da kulaklık girişini görebiliyoruz.

Artık iPhone’umuzun sol uzun kenarının olduğu yana geçelim. Bu sol kenarın üst köşesinde alt alta duran birisi silindirik, ikisi yuvarlak 3 tane düğmeyle karşılaşacağız. En üstteki silindirik düğme diğer tuşların aksine basılabilen değil sağa sola itilip çekilebilen bir düğmedir. Varsayılan olarak bu düğme sağ taraftadır. Baş ya da işaret parmağımızın tırnağıyla düğmeye sola doğru itersek, bir titreşimle birlikte telefonu sessize almış oluruz. Bu durumda Voice Over konuşabilir ve açıksa Voice Over efektleri duyulur, ancak telefondaki zil sesleri ve diğer sesler çıkmaz. Tekrar tırnağımızla bu düğmeyi kendimize doğru çektiğimizde ise sessiz moddan çıkmış oluruz.

Silindirik düğmenin altında bulunan iki yuvarlak düğme telefonun sesini açıp kısmamızı sağlar. Üsteki düğmeye basarsak ses açılır. Aşağıdaki düğmeye basarsak ses kısılır. Ayrıca üsteki yuvarlak düğme kamera bölümündeyken resim çekmek için de kullanılabilir. Bu düğmeye basıldığında deklanşöre basmış oluruz.

İpucu: Eğer ayarlar/sesler bölümüne girip düğmelerle değiştir öğesini kapalı hale getirmezsek, ses açma kısma düğmelerini kullandığımızda, telefonun zil sesi yüksekliği de bundan etkilenir. Örneğin zil sesi çok az çıkabilir. Bu nedenle sırasıyla ayarlar ve sesler bölümüne girerek düğmelerle değiştir anahtarını kapalı duruma getirmenizi öneririz.

İPhone’un sağ uzun kenarında yukarıda da bahsettiğimiz üzere 4 ve üzeri modellerde sim kart yuvası bulunmaktadır. Si Kart yuvası iPhone 12 ve üzeri modellerde sol uzun kenara taşınmış. Ses kısma düğmesinin altında bir yerlerde bulunmakta.

İPhone’un arkasında ise ön yüz kamerasının hemen arkasında arka yüz kamera bulunmaktadır. Eğer iPhone’umuzda kılıf varsa, bu bölüm boş bırakıldığından rahatlıkla kameranın yeri anlaşılabilir. Yeni iPhone modellerinde burada çift kamera bulunuyor.

Özet olarak iPhone 4 modellerinde, iPhone’un hemen üst sağ köşesinde açma kapama düğmesi, sol üst köşesinde kulaklık girişi, bunların altında telefon avizesi ve kamera, onların altında iPhone dokunmatik ekranı, daire biçiminde, home düğmesi, alt sağ köşede hoparlör, sola doğru sırasıyla iPhone şarj girişi ve mikrofon ile iPhone sol yan üst köşesinde birisi silindirik, ikisi yuvarlak 3 düğme bulunmaktadır. Sağ uzun kenarda sim kart yuvası yer alır.

İPhone 5 ve üzeri modellerde ise, hemen üst sağ köşede açma kapama düğmesi, üst kenarın altında telefon avizesi ve üzerinde ön yüz kamerası, onların altında iPhone dokunmatik ekranı, daire biçiminde, home düğmesi, alt sağ köşede hoparlör, sola doğru sırasıyla dar bir iPhone şarj girişi, mikrofon ve sol alt köşede de kulaklık girişi bulunur. Geri kalan kısım 4 modelleriyle aynıdır. Yani sol yan üst köşesinde birisi silindirik, ikisi yuvarlak 3 düğme yer alır ve sağ uzun kenarda da sim kart yuvası bulunur.

iPhone 8 ve üzeri modellerde kulaklık girişi yer almaz.

Ayrıca yeni iPhone modellerde ana ekran tuşu da yer almaz. iPhone 12 sonrası modellerde sim kart yuvası sol uzun kenardadır.

Sizler de cihazınızı elinize alıp tüm bunları keşfedin.

Telefonumda ana ekran düğmesi yok ben ne Yapacağım?

iOS cihazınızı yenilediyseniz bir sürpriz sizi bekliyor. Artık altta her an kullandığınız o yuvarlak düğme yok. Voice Over’ı açıp kapamak, uygulama değiştiriciyi açmak, bir uygulamayı kapayıp ana ekrana dönmek gibi birçok işlemi bu düğmeyle yapıyorduk, ne olacak şimdi? Hiç panik yapmayın. İşimiz gayet kolay. Bir uygulamayı kapayıp ana ekrana dönmek veya telefonunuzun kilidini açmak için, önce bir parmağınızı ekranın en alt ucuna yerleştirin ve kaldırmadan yukarı doğru sürüklemeye başlayın. Bir tık sesi duyacaksınız. Bunu duyduğunuzda yerleştirmeyi doğru yaptınız demek. Parmağı kaldırmadan sürüklemeye devam ettiğinizde ikinci tık sesini de duyarsınız. Artık parmağınızı kaldırın. Tebrikler ana ekran tuşuna basmış oldunuz. Yani yapmanız gereken şey, parmağınızı yerleştirip iki tık sesi duyuncaya dek yukarı doğru sürüklemek. Birkaç pratikle hemen alışacaksınız. Ekran kilidini açmak için önce güç tuşuna basıp cihazınızı konuşturduktan sonra bu sürükleme işlemini yapıyorsunuz. Burada ilk başta parmağınızı en alta yerleştirmek önemli, oraya dikkat edin. Bu işleme alışana kadar eğer kapalıysa iOS seslerini açık yapmanızı önerebiliriz başlangıçta. Önemli bir not daha hatırlatalım. Eğer Netflix tarzı açıldığında cihazı yatay konuma getiren bir uygulama içindeyseniz, onu kapatmak için bu sefer parmağınızı ekranın aşağısından yukarısına doğru değil, yatay olarak solundan sağına veya sağından soluna doğru sürerek ana ekran işlevini yapabilirsiniz, hatırda tutun.

Ek olarak ana ekran tuşu olmayan cihazlarda diğer işlemleri nasıl yaptığınızı kısaca yazalım.

Voice Over aç kapa: tanımlıysa güç tuşuna 3 kez basma.
Siri: Güç tuşuna uzun basma.
Ekran resmini çekme: Önce ses açma sonra güç tuşuna peşpeşe basma.
Cihazı kapama ekranına gelme: Ses açma ve güç tuşuna aynı anda uzun basılı tutma.
iPhone yeniden başlatmaya zorlama: ses açma düğmesine kısa basma, ses kısma düğmesine kısa basma ve ardından güç tuşuna basılı tutma.

Siri Nedir?

Özellikle ilk kez dokunmatik bir cihaz kullanıyorsanız, belirli bir alışma süresine ihtiyacınız olabilir. Birilerini aramak, mesaj yazmak ve okumak, saati öğrenmek, alarm kurmak, takvime bakmak gibi görünüşte basit işler bir anda gözünüzde büyüyebilir. İşte siri gibi sesli asistan uygulamaları böyle zamanlarda hayatımızı kolaylaştıran önemli yardımcılar. Az evvel saydığım bütün işleri ve fazlasını sesli komutlarla iOS cihazınıza yaptırabiliyorsunuz. Üstelik iPhone 12 ve sonraki cihazlar da temel komutlar için internet olmasına da gerek duyulmadığı söyleniyor. Tek yapmanız gereken varsa ana ekran düğmenize, yoksa güç düğmenize basılı tutmak ve isteğinizi söylemek. Örneğin, “Engini ara”, “Dışarıda hava nasıl”, Selçuk’a’ mesaj yaz”, “Yarım sabah 7’ye alarm kur”, “mail uygulamasını aç”, “Voice Over ayarlarına Göz at”, “Faruk Eczanesine yürümeyle navigasyon başlat”, “1 dolar Kaç Tl”, “3000 Çarpı 3000 kaç eder”, “Ramazan Ne zaman başlıyor”, “3 Aralık 2022 hangi gün” gibi sesli komut veya soruları yüksek sesle söylemek. Söylemekte güçlük yaşıyorsanız Siriye yaz özelliğini etkinleştirerek bunları yazmak. Yeni iOS sürümleriyle beraber artık üçüncü parti uygulamalarla da siri kullanılabiliyor. Mesela “Can Kırca’ya WhatsApp ile Mesaj Gönder” gibi komutları da Siri’yle vermeniz veya yeni uygulama kestirmeleri oluşturmanız mümkün. O nedenle de temel Voice Over parmak hareketleri öncesinde bu konuyu bir hatırlatmak istedik. Tam olarak hangi komutların geçerli olduğu sürümlere göre değişiyor. Yukarıda verdiklerimiz yalnızca örnek. Daha fazlası da var. Bunları keşfetmek size kalıyor. Siri’nin güzel bir özelliği de eğer bir kulaklık taktıysanız, telefonu hiç cebinizden veya çantanızdan çıkarmadan temel telefon işlemlerini yapabilmenizi sağlaması.

Siri’yle ilgili yapmam gereken ayarlar var mı?

Siri ayarlarını ayarlar, Siri arama bölümünde ve Ayarlar, Erişilebilirlik, Siri bölümlerinde bulabilirsiniz. Ayarlar, Siri ve arama bölümlerindeki bazı ayarlar şunlar:

Hey Siri’yi Dinle: Bu bölüm açıksa herhangi bir tuşa basmadan da hey siri diyerek Siri’yi çağırabilir ve duyduğunuz ses sonrası komutlarınızı verebilirsiniz.
Siri için Ana Ekran düğmesi: yukarıda da söylediğimiz üzere Siri’yi çağırmak için ana ekran veya güç düğmesini kullanıp kullanmayacağınızı buradan ayarlayabilirsiniz.
Dil: varsayılan olarak Türkçe olsa da dili değiştirip Türkçe ’de etkin olmayan bazı siri komutlarını da kullanabilirsiniz.
Siri Sesi: Buradan Siri’nin kullandığı sesi değiştirebilirsiniz.
Siri yanıtları: Burada da Siri’nin yanıtlarının ve sizin komutlarınızın ekranda görünüp görünmeyeceği ayarlanabilir.
Bildirimleri seslendir: Kulaklık taktığınızda gelen bildirimlerin siri tarafından seslendirilip seslendirilmemesi ayarlanabilir.
Bilgilerim: Bu bölüme girip eğer kişilerinize kendinizi de eklediyseniz, Siri’nin size isminizle hitap etmesini belirleyebilirseniz.
Siri ve Dikte Geçmişi: Buradan siri ve dikte geçmişini zaman zaman sıfırlayabilirsiniz.
Uygulama parçacıkları: Siri’nin sıkça kullandığınız uygulamalardan bir şeyler öğrenip size kestirmeler önermesine izin verebilirsiniz.

Ayarlar bunlarla sınırlı değil, kalanını sırasıyla ayarlar, Siri ve aramaya girip kendiniz de keşfedebilirsiniz. Ayarlar, Erişilebilirlik bölümüne girdiğinizde de yapabileceğiniz bazı siri ayarları var. İşte bunlardan bazıları:

Siriye Yaz: bazı kullanıcılar konuşmak yerine yazarak da Siri’ye komutlar vermek isteyebilir. Onun için bu ayarı açmanız gerekecek.
Siri’nin Bekleme süresi: konuşma güçlüğü yaşıyor, daha yavaş konuşuyor olabilirsiniz. O halde Siri’nin konuşmanızın bitmesini beklemesi için süreyi buradan uzatabilirsiniz.
Her Zaman Hey Siri’yi Dikkate al: iPhone ana ekranı aşağıya dönükken veya örtülüyken hey Siri’yi kullanmanızı sağlar.

Dediğimiz gibi Siri her sürümde yeni özellikler kazanabiliyor, maalesef bazen de mevcut özellikler bozulabiliyor. Siz zaman zaman bu ayarlara göz atıp yeni şeyler gelip gelmediğini keşfedebilirsiniz.

İnternet bazlı daha detaylı aramalar yapmak için örneğin dünya kupasındaki en son maç sonuçlarını öğrenmek gibi aramalar için bir asistana ihtiyaç duyuyorsanız Google asistan uygulamasını da denemenizi önerebiliriz.

Temel Voice Over Parmak Hareketleri nelerdir?

İPhone elinizde, ayarları yapıldı ve Voice Over açıldı. Bu aşamada cihazı kullanmaya başlamadan önce aşağıda özetlediğimiz parmak hareketlerini bilmeniz, dokunmatik olan telefonunuza çok daha kolay ve hızlı biçimde ısınmanızı sağlayacaktır. Zaman zaman bu bölüme bakarak, yapacağınız hareketleri kolaylaştırabilirsiniz. Aşağıda, tek parmakla, iki parmakla, üç parmakla ve dört parmakla yapılan Voice Over hareketlerinin bir özetini veriyoruz. Bu listeyi ilk başlarda elinizin altında bir yerlerde tutmanızı öneririz.

Tek parmakla bir yere dokunma: parmağın altındaki şeyi seçer ve size okur.
Tek parmakla peşpeşe çift dokunma: ekranda daha önce seçilen öğeyi etkinleştirir. Ekranda çift dokunduğunuz öğenin yeri önemli değildir. Daha önce seçiliyse ekranın herhangi bir yerine çift dokunmak bu öğeyi etkinleştirir.
Tek parmakla çift dokunup ikincisinde eli bir uyarı sesi duyuncaya dek basılı tutma: Bazı uygulamalarda bu hareket yeni işlemler yapmanıza olanak sağlar. Ana ekranda öğeler arasında gezerken Tek parmakla dokunup ikincisinde basılı tuttuğunuzda, parmağınızın altında bulunan öğeyi ekranın başka bir noktasına taşımanıza olanak sağlar. İnternet sayfasında bir bağlantı üzerinde bunu yaptığınızda, bağlantıyı kopyalama gibi işlemleri yapabileceğiniz bir menü açar.
Tek parmakla sağa veya sola itme: bir cep telefonunda joystick veya oklarla bir sonraki veya bir önceki öğeye gittiğimiz gibi bir sonraki veya bir önceki öğeye gider. Parmağı sağa sola itme hareketini anlayabilmeniz için, ekranda minik bir toz olduğunu ve bu toza bir kere vurarak ekranın sağından veya solundan atmanız gerektiğini hayal edin. Ne yapardınız? İşte ekrandaki o tozu atmak için yapılan minik bir fiske veya süpürme hareketine biz parmağı sağa sola itme hareketi diyoruz. Bu biçimde Apple cihazınızda bir öğenin nerede olduğunu bilmeseniz de ekranda öğe öğe tüm öğeler arasında gezebilirsiniz.
Tek parmağı aşağı yukarı itme: parmağı sağa sola kaydırdığımızda öğe öğe ekranda dolaşabileceğimizi söylemiştik. Aynı biçimde bu sefer parmağı aşağı veya yukarı ittiğimizde ileriki bölümlerde göreceğimiz üzere o an rotorda seçili olan eylemi yapmış oluruz. Yani eğer parmağı aşağı yukarı ittiğimizde bir öğe karakter karakter okunuyorsa, rotorda karakter seçilidir. Bu seçimler iki parmağın saat yönünde veya tersinde çevrilmesiyle değişir.
İki parmakla ekranı aşağı itme: yukarıda tek parmakla yapılan aşağı itme hareketini iki parmakla yaptığımızda, ekran o an bulunulan yerden itibaren bize okunur. Bir ekran okuyucuda insert +aşağı oka basmakla aynı şeydir.
İki parmakla ekranı yukarı itme: o an nerede olursanız olun, bulunduğunuz ekran en baştan başlanarak bize okunur. Ekran okuyucularda bir iletişim kutusundayken insert+b tuşlarına basılarak iletişim kutusunun en baştan kullanıcıya okunmasına benzer.
İki Parmakla Ekranı sağa itme: Eğer Ayarlar, Voice Over Dolaşma Sitili bölümünde Gruplanmış seçeneği seçilmişse parmağı sağa sola ittiğimizde Voice Over konu gruplarını tek bir seferde seslendirip bir sonraki öğeye gider. Burada o grubun içine girmek için iki parmağı sağa itmemiz gerekir.
İki Parmakla Ekranı Sola İtme: Dolaşma sitili gruplanmış seçiliyse, içine girilen konu grubunun dışına çıkmak için iki parmağın sola itilmesi gerekir.
İki parmakla ekrana bir kez dokunma. Ekranın iki parmak yukarıdan aşağı veya aşağıdan yukarı itilerek okunması sırasında konuşmayı durdurur ve tekrar iki parmakla dokunulursa yeniden başlatır.
İki parmakla çift dokunma: iPhone içinde çalan bir telefonu yanıtlama, var olan bir çağrıyı telefon kulaktan çekildikten sonra kapama, radyo veya video veya ses kaydı çalıyorsa onu duraklatma ve yeniden başlatma gibi hayati işlevleri vardır.
İki parmakla çift dokunup ikinci dokunuşta eli uyarı sesi duyuncaya dek basılı tutma: seçili öğenin etiketleneceği bir ekran açar. Buradaki yazma alanına bir şey yazılıp kaydet düğmesine basıldığında, ekrandaki o öğe artık etiketlediğiniz biçimde okunacaktır. Özellikle tam erişilebilir olmayan ve etiketsiz öğeleri bulunan çeşitli uygulamaları daha erişilebilir yapmak için kullanılabilir.
İki parmakla 3 kez dokunma: öğe seçici denen, bir nevi bulunulan ekranda Ctrl+F tuşlarına basmaya benzeyen bir uygulama açar. Buradaki arama alanına çift dokunulduğunda ve birkaç harfe basıldığında o harflerle başlayan öğeler bulunur ve bu öğeye çift tıklandığında doğrudan o öğe seçilmiş olur. Lütfen unutmayın, bu biçimde yapılan arama tüm cihaz için değil, yalnızca o an açık olan uygulama için geçerlidir. Ancak öğe açılmaz yalnızca öğe seçici kapanır ve çift dokunulduğunda açılmak üzere aranan öğe seçilir.
İki parmakla Ekrana Dört Kez Dokunma: Voice Over hızlı ayarlar bölümünü açar. Buradan noktalama düzeyi, hız, ses yüksekliği gibi ayarlar hızlıca yapılabilir. Buraya hangi ayarların dahil olacağı Ayarlar, Voice Over, Hızlı ayarlar bölümünden belirlenebilir.
İki parmağı ekranda saat yönünde veya tersinde döndürme: bir sonraki veya bir önceki rotor öğesini seçer. Seçilen öğeyi uygulamak için tek parmak yukarı veya aşağı itilebilir. Rotor hareketini yapmak başlangıçta sizi zorlayabilir. Baş ve işaret parmaklarınızı çapraz biçimde arasında bir gazoz kapağı tuttuğunuzu varsayarak herhangi bir yüzeye koyun ve o gazoz kapağını döndürüyormuş gibi parmakları kaldırmadan yüzeyde döndürün. Şimdi aynı hareketi iPhone açıkken, onun üzerinde deneyin. Ekranda yavaş yavaş sözcükler, karakterler gibi öğeleri ve çember çevirme sesini duyuyorsanız, başarmışsınız demektir. Bazı kullanıcılar tek parmağı ekranda sabit tutup diğer parmağı döndürerek de bu hareketi yapabildiklerini söylüyor. Bir iki egzersiz yaparak kendi çevirme yönteminizi keşfedip bu hareketi öğreneceksiniz.
İki Parmakla Sarma: Eğer varsa bir noktada geri düğmesini etkinleştirerek sizi bir önceki ekrana döndürür. Geri düğmeleri genellikle ekranların en sol üst köşesinde yer alır. İki parmakla z çizmek için, iki parmağı ekrana koyduktan sonra, önce sağa, sonra sol aşağı çapraza, sonra da tekrar sağa hareket ettirin. Eğer zorlanıyorsanız, iki parmağınızı seri biçimde sanki bulunduğunuz yerdeki bir şeyi karalıyormuşsunuz gibi en az üç kez sağa sola hareket ettirerek de geri hareketini yapabilirsiniz.
İki parmağı kıstırıp açma: ekrandaki herhangi bir metin üzerinde seçim yapmanızı veya kıstırıyorsanız, yapılan seçimi daraltmanızı sağlar. Önce rotor ile karakter, sözcük veya satır olarak seçme biriminizi ayarlayın. Ardından tercihen iki elinizin iki farklı parmağını ekrana koyun ve aksi yönlere doğru her iki parmağınızla süpürme hareketi yapın. Her süpürme hareketinizde rotorda belirlediğininiz birime göre metni seçmiş olursunuz. Seçimi daraltmak için de iki parmağınızı farklı yönlerden birbirine doğru süpürün. Seçtiğiniz bölümü kopyalamak için rotordan düzenleyi bulun ve parmağı yukarı aşağı hareket ettirerek kopyala veya kes öğelerini seçin. Yeni iOS modellerinde bir şeyi seçmek için bu kadar uğraşmaya gerek kalmadı. Rotordan önce metin seçimi öğesini bulun. Parmağı aşağı hareket ettirerek seçme birimini belirleyin ve parmağınızı sağa sola süpürerek metni karakter, sözcük, satır gibi belirlediğiniz birimde seçmeye başlayın. İşiniz bitince tekrar rotordan düzenle öğesini bulup seçilen bölümle ilgili istediğinizi yapabilirsiniz.
Üç parmakla ekrana bir kez dokunma: o an seçili öğenin ekranda hangi satır ve hangi sütunda olduğunu söyler. Böylece ekrandaki öğelerin pozisyonlarıyla ilgili bir fikir edinilmiş olur.
Üç parmakla 2 kez dokunma: Voice Over konuşmacısının kapanmasını veya açılmasını sağlar. Konuşma kapandığında klik sesleri halen devam eder ve Voice Over halen etkindir.
Üç parmakla 3 kez dokunma: ekran perdesini açar veya kapatır. Ekran perdesi açık olduğunda ekrandaki görüntü perdelenir. Görme engelliler açısından ekran perdesi açık olduğunda, telefon şarjının daha fazla gitmesini sağlar. Ekran perdesi açıksa, ana ekran düğmesine 3 tık yapıp Voice Over kapandığında perde de kapanır ve Voice Over açıldığında perde açılır.
Üç Parmakla 4 kez dokunma. Voice Over tarafından okunan son şeyi panoya kopyalar. Örneğin ana ekrandaysanız ve mesajlar öğesini seçtiyseniz: “Mesajlar: 110 okunmamış ileti. Açmak için çift dokunun” metnini yapıştırmak üzere panoya kopyalar. Eğer bir ileti içeresindeyseniz ve süpürme hareketiyle metnin bir bölümünü okuduysanız üç parmağınızla 4 kez dokunduğunuzda en son okunan bölüm panoya kopyalanır. Bir mesaj içinde de aynı şey geçerlidir. Dolayısıyla oldukça yararlı bir özelliktir.
Üç parmağı sağdan sola çekme veya soldan sağa itme: Apple cihazındaki sayfalar arasında geçiş yapmamızı sağlar. Bu hareketi yapmak için parmakları ekrana yan yana koyduğunuzda zorlanıyorsanız, home tuşu alttayken, yani iPhone düşey konumdayken, sol el parmaklarının işaret parmağı home tuşuna yakın olacak biçimde dizilmesi ve ekranın sağa sola itilip çekilmesi yararlı olacaktır. Bu hareket herhangi bir kitaptaki sayfayı sağdan sola veya soldan sağa kaydırarak çevirme hareketine çok benzer.
Üç parmakla ekranı yukarı aşağı kaydırma: aslında bu hareket yapıldığı yere göre farklı işlevleri yerine getirir.
- Listeler: uzun bir listede aşağıda veya yukarıda kalan alanlara geçilir. Bir nevi page down ve page up tuşlarına basmak gibidir. Ancak bilgisayar uygulamalarından farklı olarak 3 parmak yukarı doğru kaydırıldığında listenin aşağısındaki öğeler ekrana gelir. 3 parmak aşağı doğru itildiğinde de daha yukardaki öğeler karşımıza gelir.
- Durum Çubuğu: ileride de göreceğimiz üzere telefon avizesinin hemen altına dokunduğumuzda, Telefonun şarj durumu, saat, operatör, internet bağlantısı gibi temel bilgileri görebileceğimiz durum çubuğuna dokunmuş oluruz. Eğer buradaki herhangi bir öğeye dokunduysak, 3 parmağı aşağı itmek bildirim merkezini, 3 parmağı yukarı itmek de denetim merkezini açacaktır. Bunların işlevlerini daha sonra göreceğiz.
- Ana Ekran: eğer herhangi bir uygulama içeresinde değil ana ekrandaysak ve dock konumu dediğimiz, hangi sayfada olursak olalım görünür olan, ana ekran düğmesinin hemen üstündeki en alt satırındaki öğelerden birisi seçili değilse, 3 parmağı aşağı kaydırdığımızda cihazın arama bölümü açılır. Bu arama bölümünden bir uygulama, rehberinizdeki bir kişi gibi birçok şey aranabilir. Arama bölümünü kapamak için tekrar ana ekran düğmesine basmalısınız. Arama bölümü yalnızca 3 parmağın aşağı itilmesiyle açılmaktadır, yukarı itme bu işlevi görmemektedir.
Ekranın başına veya sonuna 4 parmakla dokunma: bir yazılı belge veya listenin en başına veya en sonuna gelir.
4 parmakla ekrana çift dokunma: Voice Over yardımını başlatır. Bu, bilgisayarda klavye yardımını başlatmak gibidir. Yapacağınız her parmak hareketinin ne işlev gördüğünü Voice Over size belirtecektir. Tekrar 4 parmakla çift dokunarak veya ana ekran düğmesine basarak bu yardımı kapayabilirsiniz.

Bu parmak hareketlerini değiştirebiliyor muyum?

İOS, yeni sürümlerinde bu soruya nihayet evet yanıtını vermemizi sağladı. Yapmamız gereken sırasıyla ayarlar, erişilebilirlik, Voice Over, komutlar ve dokunma hareketleri bölümüne girmek. Sonrasında dilediğimiz parmak hareketini bulup içine girerek yeni bir komut atamak. Gelin bir parmakla 3 kez dokunma hareketini İlk öğeye gitme komutuna atayalım.

Basitçe Siriye Voice Over ayarlarını aç diyelim. Ayarlar açıldıktan sonra komutlar öğesine ve oradan da dokunma hareketlerine girelim.
Fiske yaparak ilerleyelim ve 1 parmakla 3 kez dokun öğesine çift dokunalım
Burada tüm komutların bir listesi ve arama alanını göreceğiz. Vakit kaybetmemek için Arama alanına İlk yazalım ve fiske ile dolaşıp İlk öğeye git komutunu bulalım ve etkinleştirelim.
Bu parmak hareketinin kullanıldığı uyarısı çıkarsa ata diyelim. Eğer ilk yapış sonrası bir parmakla 3 kez dokun üzerine geldiğinizde bir komut belirtilmiyorsa tekrar burayı etkinleştirip yeniden ilk öğeye git komutunu bularak atayalım. Hepsi bu. Artık bir parmakla 3 kez dokunarak Ekrandaki İlk öğeye gidebilirsiniz.

Şimdi de gelin, çoğu kimsenin başlangıçta zorlandığı önceki ve sonraki rotor eylemlerine yeni bir hareket atayalım. 4 parmakla 3 kez dokunma önceki, 4 parmakla 4 kez dokunma sonraki rotor öğesine gitsin.

Yine Voice Over ayarları içinde komutlar öğesine ve bu sefer tüm komutlara girelim.
Buradan rotor öğesini etkinleştirelim.
Önceki rotor öğesine girelim.
Bu alanda Önceki rotora atanmış hareketleri ve klavye kestirmelerini görebilir, dilersek silebiliriz. Biz hareket ekle öğesini etkinleştirelim.
Şimdi tüm parmak hareketlerinin listesi karşımızda dokun 4 parmak başlığı altındaki 4 parmakla 3 kez dokun öğesini etkinleştirelim. Eğer hareket kullanılıyor uyarısı çıkarsa ata diyelim. Ve hareketi kontrol edelim. Bir şey söylenmiyorsa işlemi tekrarlayalım.
Siz de bu açıklamayı kullanarak sonraki rotor öğesine 4 parmakla 4 kez dokun hareketini atayabilirsiniz.

iPhone’umda ekrandaki öğeler arasında nasıl dolaşabilirim?

Artık yavaş yavaş iPhone’umuzu kullanmaya başlayalım. Önce açma kapama tuşuna basarak kilit açma öncesi karşımıza çıkan ekrana geçelim. Açma kapama tuşuna bastığımızda bir uyarı sesiyle birlikte Voice Over bize saati söyleyecek. Bu ekranda, eğer hiçbir bildirim yoksa, tarih, saat, sayfa sistemi ve açmak için ana ekran düğmesine basın gibi öğeler bulunur. Eğer mesaj veya cevapsız çağrı gibi bildirimler varsa bunlar da bu ekranda görünür. iOS her sürümde bu kilit ekranını değiştirdiği için burada başka öğeleri de görmeniz olası. Peki bunlar arasında tek tek nasıl dolaşacağız? Daha önceki cep telefonlarımızda joystick veya okları kullanarak tüm öğeler arasında teker teker dolaşabiliyorduk. Bunu Voice Over ile de yapmak mümkün. Tek yapmanız gereken parmağınızı hafifçe sağa veya sola doğru kaydırarak ekrana dokunmak. İngilizce bu kaydırma hareketi flick terimiyle anlatılıyor. Türkçesi fiske anlamına geliyor. Yani ekranda hafifçe sağa veya sola doğru fiske attığınızda sırasıyla ekrandaki öğeler arasında dolaşmış olacaksınız. Bu hareketi daha iyi anlamanız için ekran üzerinde bir toz tanesi olduğunu hayal edin ve işaret parmağınızda bir vuruşta bu tozu ekrandan dışarı süpürmeniz gerektiğini düşünün. İşte bu süpürme hareketine itme diyoruz. Tek parmağınızla ekranı sağa veya sola ittikçe bir sonraki veya bir önceki öğeye gitmiş olacaksınız. Açma kapama düğmesine basıp saati duyunca bunu test edelim. Tek parmağınızla sağa doğru ittikçe, o günkü tarih, saat ve açmak için ana ekran düğmesine basın gibi öğeleri duyacaksınız. Bir daha ittiğinizde bir “dın” sesi duymalısınız. Bu, en son öğeye geldiğinizi gösterir. Şimdi tek parmağımızla sola doğru itelim. Sıranın geriye doğru ilerlediğini ve son olarak da “dın” sesini duymalısınız. Açma kapama düğmesine bastıktan sonra önce tek parmağımızı sağa ve sola iterek buradaki öğeler arasında sırasıyla dolaşmaya çalışalım. Bunu doğru biçimde başarabildiğinizde, dokunmatik bir Apple cihazını kullanımdaki en temel hareketi öğrenmişsiniz demektir. Bundan sonra her şey çok daha kolay olacak.

iPhone’umda bir öğeyi nasıl seçip açabilirim?

Şu ana kadar anlattıklarımızı doğru biçimde uyguladıysanız, iPhone’unuzu kendi kontrolünüzde keşfetmeye hazırsınız. Hadi başlayalım. Önce, açma kapama düğmesine basarak saati duyalım. Ana ekran düğmesine basarak kilidi açalım. Kilit açılacak ve o anki sayfadaki ilk öğe size seslendirilecektir. Bu, genellikle iPhone’u ilk kez aldıysanız mesajlar öğesi olacaktır. Telefon kilidini açmanın bir başka yolu, açma kapama düğmesine bastıktan sonra ana ekran düğmesi olmayan telefonlarda parmağımızı telefonun en altına koyup basılı tutarak yukarı doğru itmek. Parmağımızın altında hissedeceğimiz ikinci tık sesi sonrası kilit açılacak.

Şimdi burada parmağımızı sağa doğru iterek ekrandaki tüm öğeleri tek tek görelim. Eğer bir şeyi açmak istiyorsak onu seçtikten sonra ekranın herhangi bir noktasına tek parmağımızla peşpeşe iki kez dokunalım. Açmanın bir başka yolu da tek parmağımızı ekranda sürükleyerek bir öğeyi seçtikten sonra, bu parmağımızı oradan kaldırmadan bir başka parmağımızla ekranın herhangi bir noktasına dokunmaktır. Açılan şeyi kapamak içinse ana ekran tuşuna basmamız veya parmağımızı en aşağıya koyup yukarı doğru iterek iki tık sesini hissetmemiz yeterli olacak.

Telefonum Çalıyor Nasıl yanıtlayabilirim?

Siz iPhone’unuzu keşfederken, telefonunuz açık durumda ve çalabilir. Sakın paniklemeyin. Telefonu yanıtlamanın en kolay yolu çift parmağınızla ekranın herhangi bir yerine peşpeşe çift dokunmaktır. Daha önce tek parmağımızla çift dokunduğumuzda seçili öğenin etkinleştirildiğini anlatmıştık. Çift parmakla çift dokunduğumuzda ise, çalan bir telefonu yanıtlama veya mevcut çağrıyı sonlandırma gibi çok temel işlemleri yapabiliriz. Çift dokunma aynı zamanda bir müzik parçası çalıyorsa onu duraklatma ve yeniden başlatma, video veya ses kaydını duraklatma ve yeniden başlatma gibi temel işlemleri de yapar.

Çalan telefonu nasıl meşgule atarım?

Çalan bir telefonu meşgule almak için yapacağınız tek şey açma kapama düğmesine iki kez basmaktır. Bu biçimde çağrıyı açmadan sonlandırmış oluruz. Bir başka yol ise arama seçeneklerini kullanarak bir mesaj göndererek telefonu meşgule atmaktır. Bunun için şu adımları izleyelim.

Telefon çalarken açma kapama düğmesine bir kez basarak zili susturalım.
Parmağımızı sağa doğru iterek arama seçeneklerini bulalım ve çift dokunarak açalım.
Karşımıza doğrudan Mesaj ile yanıtla seçeneği gelecek. Çift dokunarak bunu da açalım.
Şimdi karşımıza birkaç taslak mesaj örneği gelecek “seni daha sonra ararım, ne oldu, yoldayım” gibi. Tek parmağı sağa sola doğru iterek uygun mesajı seçelim ve çift dokunalım. Bu biçimde çağrı sonlanacak ve karşı tarafa seçtiğimiz mesaj gidecektir.

Not: arama seçenekleri özelliği iOS 6 ve sonrasında geçerlidir.

Konuşmam bitti telefonu nasıl kapatırım?

Konuşmanız bittikten sonra telefonu kapatmak için önce telefonu kulağınızdan çekerek Voice Over uygulamasını aktif hale getirin. Ardından ekrana çift parmağınızla çift dokunun, telefon kapanacaktır.

Not: Telefonu kulağınızdan çekmeden kapamak için açma kapama düğmesine basabilirsiniz. Eğer telefonu kulağınızdan çektikten sonra, yani Voice Over aktifken açma kapama düğmesine basarsanız, telefon kapanmayacaktır unutmayın.

iPhone’umda Öğelerin tam olarak nerede olduğunu nasıl öğrenebilirim?

Parmağımızı sağa sola iterek öğeler arasında dolaşırken, öğelerin ekrandaki konumlarıyla ilgili bir fikrimiz olmayabilir. Bu konuda bir fikir edinmek için, ekranın herhangi bir noktasına tek parmağınızla bir kez dokunun. O an dokunduğunuz noktada ne varsa Voice Over onu seslendirir ve seçer. Eğer açmak istiyorsanız çift dokunmak yeterli olur. Bir başka yöntem ise, parmağınızı ekrana koyup kaldırmadan yavaş yavaş sürüklemektir. Bu biçimde, Voice Over üzerine geldiğiniz öğeleri seslendirecektir.

iPhone’umda, şebeke düzeyi, pil durumu, saat gibi şeyleri nasıl öğrenirim?

Eski cep telefonlarımızda bir tuş kombinasyonuyla, şebeke durumu, pil düzeyi, tarih ve saat gibi şeyleri öğrenebiliyorduk. İPhone ve diğer Apple cihazlarında da bu bilgiler ekranın en üst satırında bulunan durum çubuğu satırında yer alır. Bu satırı kolayca bulmak için, önce avize deliğine dokunup parmağınızı ekrandan kaldırmadan hafifçe aşağı sürükleyin. Saat veya diğer bildirim öğelerinden birini duyacaksınız. Şimdi parmağımızı sağa veya sola iterek diğer durum çubuğu bilgilerini göreceğiz. Bu alanda şu bilgiler yer alır: şebeke düzeyi, şebeke adı, kablosuz ağ bağlantı düzeyi, saat, telefon yönü ve pil seviyesi, örnek bir durum çubuğunda bunlar şu biçimde seslendirilecektir: “Toplam 5 çubuktan 5 çubuk, sinyal gücü. Turkcell ağı. Toplam 3 çubuktan 3 çubuk, wifi sinyal gücü. 18:37. Yön kilitli. %78 pil gücü.

Not: eğer durum çubuğu öğelerinden birine gelip parmağımızı sağa sola doğru itiyorsak, yalnızca bunlar arasında dolaşabiliriz. İPhone’daki diğer öğeleri keşfetmek için ekranın başka bir noktasına dokunmalıyız.

iPhone’umda kablosuz ağ, Bluetooth gibi şeyleri hızlıca açıp kapayabilir miyim?

iOS 7 ile, hayatımıza denetim merkezi adında bir kavram girdi. Bu merkezle birlikte kablosuz ağ, bluetooth, uçak modu, ekran yönü gibi şeyleri hızlıca açıp kapamamız mümkün. Denetim merkezine hızlıca ulaşmak için, önce avizenin hemen altındaki ekranın en üst bölgesine dokunarak durum çubuğu öğelerinden birini seçmiş olmalıyız. Ardından 3 parmağımızı yukarı doğru iterek denetim merkezine ulaşabiliriz.

Ana ekran tuşu olmayan cihazlarda denetim merkezi ve bildirim merkezine ulaşmanın başka bir yolu daha var. Bu sefer parmağımızı telefonun en üstüne koyup aşağı doğru çekiyoruz. Duyacağımız ikinci tık sonunda parmağı kaldırdığımızda denetim merkezine ulaşırız. Eğer parmağı çekmeye devam edip üçüncü tıkı da hissedersek ve sonra parmağımızı kaldırırsak, bu sefer de bildirim merkezine ulaşmış oluruz.

Denetim merkezinde şu an için sırasıyla, Uçak Modu, Wifi, Bluetooth, odak, Yönü Kilitle, Parlaklık, Önceki iz, oynat, Sonraki İz, ses yüksekliği, Flaş, Saat, Hesap Makinesi, Kamera gibi öğeler bulunur. Ancak bu öğelere cihazınızın kablosuz biçimde bir projeksiyon cihazına bağlanması gibi durumlara göre yeni eklemeler de olabilir.

Buradaki uçak modu, Wifi, Bluetooth, odak, Yön kilidi gibi öğeler birer anahtardır ve dileğinize göre açılıp kapanabilir.

Uçak Modu Nedir?

Uçak modu eski telefonlarımızda kullandığımız hatsız tercihinin iPhone’lardaki adıdır dersek yanlış olmaz. Uçak modunu açtığınızda, Telefonunuzun hücresel bağlantısı, Wifi ve internet bağlantısı da kapanır. Bir nevi telefonunuz kapalı duruma geçer. Ancak cihazınızı kullanmaya devam edebilirsiniz. Hatta uçak modunu açtıktan sonra Wifi kablosuz ağınızı yeniden açarak internete de girebilirsiniz. Ancak birisi sizi aradığında telefonunuz kapalı olacaktır. Uçak gibi telefonunuzu kapalı durumda bulundurmanız gereken yerlerde, uçak modunu açıp telefonunuzda müzik dinlemek, kitap okumak gibi işlemleri yapabilirsiniz. Ayrıca telefonunuzun saatini ertesi sabah kalkmak için kuracaksanız, Eskiden yaptığınız üzere saati kurduktan sonra telefonunuzu kapatmayın, uçak modunu açık hale getirin. Aksi halde yeni nesil sistemlerde alarm telefon tamamen kapalıyken devreye girmez.

Uçak modunu hızlı biçimde açıp kapamak için önce durum çubuğuna dokunun, 3 parmağınızı yukarı itin ve denetim merkezinden uçak modu anahtarına çift dokunarak açık veya kapalı duruma getirin.

Telefonum sürekli “Düşey Yatay” diyor bu ne demek?

iOS sisteminde cihazlar onu tutuşunuza göre otomatik olarak ayarlanacak biçimde yapılandırılmıştır. Örneğin bir metin alanında bazı kullanıcılar ekranı yatay biçimde tutarak bir satırda daha fazla metin görmeyi isteyebilir. Ekranın yönü yatay olduğunda, bu sefer parmak hareketleri de ona göre değişecektir. Yani sağa sola süpürme hareketi yön yatayken yukarıdan aşağı yapılmalıdır. Yönün sürekli değişmesi siz de kafa karışıklığı yaratıyorsa, sürekli yönün değişmesini kapamanızı öneriyoruz.

Bunun için önce denetim merkezine girin ve buradaki yönü kilitle anahtarına çift dokunarak açık hale getirin.

Bildirim Merkezi Nedir?

Bildirim merkezi, cihazımızda gerçekleşen olayları görebildiğimiz penceredir. Cevapsız aramalar, gelen mesajlar, hava durumu bilgisi gibi. Bunu da Facebook'taki bildirimler gibi düşünebiliriz.

Bildirim merkezini açmak için yine önce cihazımızın durum çubuğuna dokunmalıyız. Ardından 3 parmağımızı bu sefer aşağı doğru iterek bildirim merkezini açabiliriz. Kapamak için yine ana ekran düğmesine basmamız yeterli olacaktır.

Bildirim merkezini açtıktan sonra parmağımızı sağa ya da sola kaydırarak bildirimler arasında dolaşabiliriz. Rotor hareketlerinde başlıkları seçtiğimiz taktirde parmağımızı aşağı yukarı doğru hareket ettirerek de farklı konulardaki bildirimler arasında gezinebiliriz. Başlıklardan kasıt: telefon, mesajlar, hava durumu... gibi öğelerdir.

Bildirim merkezinde görmek ya da görmemek istediğimiz öğeleri ayarlar>bildirimlerden seçebiliriz.

Bildirim merkezinde farklı uygulamalara dair bildirimleri de görebiliriz. WhatsApp, Son Dakika gibi.

iPhone ana ekranını biraz anlatır mısınız?

Daha önce de bahsettiğimiz gibi ekranın en üstünde avizenin hemen altındaki sırada durum çubuğu bulunur. Nerede ve hangi uygulamada olursak olalım, bu ekran görünecektir. Buranın altından itibaren ana ekranda bulunan öğeler görülecektir. Ana ekranı her satırda 4 öğe bulunan bir tabloya benzetebiliriz. Parmağı sağa sola ittikçe öğeleri görürüz. Bu biçimde ekranda 4 satır bulunmaktadır. Her sayfa değiştiğinde bu 4 satırdaki öğeler de farklılaşacaktır. Bir de hemen home tuşunun üstünde bulunan ve yine içinde 4 öğe olan ve doc adı verilen bir satır vardır. Bu satırdaki öğeler iPhone içindeki tüm sayfalarda aynıdır. Yani hangi sayfaya gidersek gidelim en üstteki durum çubuğu satırı ve en alttaki doc satırı hep aynıdır. Arada kalan satırlarda ise farklı öğeler görülecektir.

Not: iPhone veya diğer Apple cihazlarında doc satırı da dahil tüm öğelerin yeri değiştirilebilir, öğeler klasörlerde toplanabilir. Tüm bunları ileriki bölümlerde göreceğiz.

Nedir bu sayfa meselesi ve sayfalar arasında nasıl dolaşılır?

İPhone tarzı dokunmatik cihazları klasik tuşlu menülerden farklı yapan en güzel özellik bütün öğelerin görsel olarak aynı ekranda görünmesidir. Dolayısıyla kullanıcı gördüğü öğenin üzerine dokunduğu anda onu aktifleştirir. Öğeleri bulabilmek için tek tek joysticke basmak veya onu aramak zorunda kalmaz. Siz de iPhone’unuzu daha çok kullandıkça parmağı sağa sola iterek öğeleri bulmaktan çok doğrudan o öğenin nerede olduğunu bilerek oraya dokunacak ve daha hızlı bir erişim sağlayacaksınız. Ancak yukarıda da bahsettiğimiz üzere ana ekranda doc satırıyla birlikte 5 satır ve her satırda da 4 öğe bulunmaktadır. Yani toplam 20 öğe aynı anda görünür durumdadır. İşte diğer öğeleri görebilmek için bir sonraki sayfaya geçmek gerekir. Cihazınızı ilk aldığınızda yalnızca iki sayfa göreceksiniz. Ancak daha fazla uygulama yükledikçe bu sayfa sayısı hızla artacaktır.

Sayfalar arasında geçiş yapmanın 2 yolu bulunmaktadır. Önce uzun yolunu anlatalım. Parmağımızı ana ekranda ekrandan kaldırmadan home tuşunun bulunduğu yerin hemen üstünden yukarı doğru yavaş yavaş sürükleyelim. Voice Over bize sayfa 1 Eğik çizgi 2 ayarlanabilir” diyecektir ve ip ucu olarak da “değeri ayarlamak için parmağınızı yukarı aşağı kaydırın” yardımını verecektir. Parmağımızı ekrandan kaldıralım ve ikinci, üçüncü sayfaya geçmek için parmağımızı söylendiği gibi aşağıdan yukarı itelim. Bir önceki sayfaya gelmek içinse parmağımızı yukarıdan aşağı doğru itelim. Bu tür Voice Over tarafından ayarlanabilir denen yerleri bir seçim kutusu veya gösterge gibi düşünelim. Nasıl böyle yerlerde değeri değiştirmek için aşağı yukarı okları kullanıyorsak, Apple cihazlarında da böyle yerlerde parmağı yukarı veya aşağı iterek değeri değiştirebiliriz.

Sayfa değiştirmenin ikinci ve daha kolay yolu ise 3 parmakla ekranı soldan sağa veya sağdan sola itme hareketidir. Bu hareketi bir kitap sayfasını çevirmek için sayfayı sağa veya sola doğru iterek çevirmek gibi düşünün. 3 parmağınızı sağa veya sola çekmek için parmakları iPhone’un cihazın solundan sağına doğru değil, yukarısından aşağısına doğru tutmak daha kolay bir çevirme hareketi sağlamaktadır. Yani telefonu sol elle tutuyorsak, sağ işaret, orta ve yüzük parmaklarımızı yüzük parmağımız home tuşuna doğru gelecek biçimde, sağ elle tutuyorsak sol işaret parmağı home tarafına gelecek biçimde konumlandırdığımızda 3 parmağı çekerek veya iterek sayfa değiştirmek daha kolay olacaktır

iPhone ile nasıl yazı yazabilirim?

Telefon uygulamasını detaylarıyla anlatmadan önce, burada bolca kullanacağımız numara girişi ve kişi ekleme alanlarında bir şeyler yazma işlemleri için, bu noktada iPhone üzerinde nasıl yazı yazılacağını anlatmak yerinde olacaktır. iPhone üzerinde bir alana yazı yazmak için klavyeyi etkinleştirmek gerekir. Eğer yeni mesaj veya iPhone arama alanı gibi bir noktaya girdiysek, klavye otomatik olarak etkindir ve parmakla buraya geldiğimizde Voice Over “düzenliyor” ifadesini kullanır. Bu klavyenin etkin olduğunu gösterir. Eğer klavye etkin değilse Voice Over alan üzerinde “düzenlemek için çift dokunun” ipucunu kullanacaktır. Bu durumda tıpkı internette bir şey yazmadan önce form kipi veya odak kipini açmak üzere girişe bastığımız gibi, alanı etkinleştirmek için de çift dokunmamız gerekecektir.

Bir yazma alanına geldiğimizde 4 satırdan oluşan bir q klavye sistemi karşımıza çıkacaktır. Home tuşunun hemen üstünde bulunan en alt satırda soldan sağa doğru sırasıyla, daha fazla sayı, Sonraki Klavye, Dikte Et, boşluk ve geç düğmeleri bulunur. Bu satırın üstünde soldan sağa doğru, shift, z, x, c, v, b, n, m, ö, ç harfiyle sil düğmesi vardır. Bir üst satırda, soldan sağa doğru a, s, d, f, g, h, j, k, l, ş ve i harfleri bulunur.

En üst satırda da soldan sağa doğru, q, w, e, r, t, y, u, ı, o, p, ğ ve ü harfleri yer alır.

E-posta yazmak için kime alanına tıklandığında boşluk tuşunun sağına @ işareti de yerleşir. Yine web sayfası adresi yazılırken, boşluk çubuğunun sağında., .com gibi işaretlerde olabilir.

Standart yazma modunda parmağınızın altındaki harfi yazdırmak için o harfi çift tıklamalısınız. Başta zor gibi görünse de bildiğimiz tek parmakla çift tıklama yerine, bu işlevi gören diğer bir tıklama metodunda tek parmağınız bir harfin üzerindeyken diğer parmağınız ekranın herhangi bir yerine dokunduğunda o harf yazılmış olur. Selam yazmak için şöyle bir yol izleyebiliriz. Sağ işaret parmağımızı ekrandan kaldırmadan sürükleyerek s harfini bulalım. Parmağımız halen harfin üzerindeyken, orta parmağımızla herhangi bir başka noktaya dokunalım. Voice Over s diyecek ve bu harf ekrana yazılacaktır. Şimdi yine sağ işaret parmağımızla e harfini bulalım ve orta parmağımızla ekranın herhangi bir noktasına dokunalım. Şimdi orta parmağımızla l harfini bulalım ve bu sefer işaret parmağımızla ekranın herhangi bir yerine dokunalım. A harfini işaret parmakla, bulup orta parmakla, m harfini orta parmakla bulup işaret parmakla dokunarak yazalım. Yani. Sol taraftaki harfleri işaret, sağ taraftaki harfleri orta parmakla bulup diğer parmakla ekranın başka bir noktasına dokunarak kolayca yazı yazabiliriz. Aynı biçimde telefon uygulamasındaki klavye sekmesinde numara çevirirken de iPhone ekranı bir telefon numara takımı haline geleceğinden, örneğin 0 yazmak için işaret parmakla 0 rakamını bulup orta parmakla başka bir yere dokunarak rakamı yazabiliriz.

Standart, Dokunarak ve doğrudan yazma ne demektir ve aralarında nasıl bir fark vardır?

Standart yazma Voice Over ilk defa aktif edildiğinde varsayılan yazma metodudur. Standart yazma modunda parmağınızın altındaki harfi yazdırmak için o harfi çift tıklamalısınız. Yukarıda detaylarıyla açıkladığımız metot standart yazma modunun metodudur.

Dokunarak yazma modunda ise parmağımızı ekranda gezdirerek yazmak istediğimiz harfi buluruz ve sonra da parmağımızı ekrandan çekeriz. Ve parmağımızın altındaki harf yazılmış olur. Bu yöntem daha kolay gibi görünse de iPhone mantığına alışana kadar standart yazmayı tercih etmenizi önerebiliriz. Bu biçimde hata oranınız daha az olabilir. Ancak dokunarak yazma modunda daha hızlı bir yazma mümkün olacaktır.

Doğrudan Yazma Nedir?

iOS 8 le birlikte hayatımıza yeni bir yazma modu eklenmiştir: Doğrudan yazma. Bu mod genellikle klavyeyi bir nebze görebilen kullanıcıların işine daha fazla yarar. Bu moddayken bir harfe parmağı basıp çektiğimizde o karakter yazılmış olur. Yani bir harfi klavyede görebiliyorsanız ve seri biçimde üzerine basıp parmağınızı çekerseniz, bu harf ekrana yazılmış olacaktır. Ancak parmağınızı harfin üzerinde basılı tutarsanız, harf ekrana yazılmaz. Aynı şekilde bir karakteri silmek için de sil tuşuna parmağı basıp çekmelisiniz. Diğer modlardan farklı olarak sil düğmesine basılı tutup birden fazla karakteri silmek mümkün değildir.

Aslında Doğrudan yazma modu pratikle kendisini geliştiren ve hiç görmesi bulunmayan kişiler için de yararlı olabilir. Bu modda pratik yapmak için önce, sırasıyla cihazınızın ayarlar, genel, klavye bölümlerine girin ve otomatik düzeltme anahtarını kapalıysa açık hale getirin. Daha sonra klavyeyi kullanacağınız bir uygulamaya girin. Örneğin notlar uygulamasını kullanabilirsiniz. Burada not alanına çift dokunup klavyeyi aktif hale getirdikten sonra, yazma modları arasından doğrudan yazmayı seçin.

Ardından “selam” kelimesini yazmaya çalışın. Burada otomatik düzeltme açık olduğundan selam veya merhaba kelimesindeki bazı harfleri yanlış yazsanız dahi boşluk verdiğinizde yazmak istediğiniz kelimenin yazıldığını görebilirsiniz. Braille Alfabesi bilmeyen ama daha hızlı bir yazma deneyimi yapmak isteyen görme engelli arkadaşların pratik yapmasını tavsiye edebiliriz. Yalnız uyarmalıyız ki, bu yazma modu hiç görmeyen biri için standart ve dokunarak yazma modlarına göre çok daha hataya açıktır ve yanlış yapma riski çok daha fazladır.

Standart ve dokunarak yazma modlarında bir karakteri veya tüm metni nasıl silerim?

Bir harf veya numarayı yanlış yazdıysak, standart yazma modunda bunu silmek için, sağ alt köşeden parmağı yukarı doğru sürerek sil düğmesini bulup başka bir parmakla ekranın herhangi bir noktasına dokunarak harfleri tek tek silebiliriz. Sil düğmesi üzerinde çift dokunup ikinci dokunuş sonrası parmağımızı ekrandan kaldırmazsak yazılan tüm karakterler silinecektir. Dokunarak yazma modunda ise, bir harfi silmek için yine sil bulunduktan sonra parmağı kaldırdığımızda en son karakter silinecektir. Tüm karakterleri silmek için, sil tuşuna çift dokunup ikinci dokunuşta elimizi ekranda basılı tutmalıyız. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere doğrudan yazma modunda bu biçimde silme yapılamaz.

Standart, dokunarak ve doğrudan yazma modları arasında nasıl geçiş Yapabilirim?

Bu geçiş için önce klavyenin etkin olduğu bir alanda olmalıyız. Ardından iki parmağımızla ekranda saat döndürme hareketi yaparak, rotorda yazma modunu seçeriz. Ardından tek parmağı aşağı yukarı iterek standart ve dokunarak yazma modları arasında geçiş yapabiliriz.

Bir harfi veya bir kelimeyi büyük yazmak için ne yapabilirim?

Standart olarak her cümle sonrasındaki ilk harf büyük yazılır. Siz bir harfi büyük yazmak için z harfinin solunda bulunan shift tuşuna basmalısınız. Standart yazmada buna çift dokunun, dokunarak yazmada ise parmakla bulup elinizi kaldırın. Eğer shift zaten seçiliyse üzerine geldiğinizde Voice Over “seçilen shift” diyecektir. Bu durumda çift dokunma veya eli çekme shift’in seçimini kaldırır yani yazacağınız harf küçük yazılır. Tüm kelimeyi büyük yazmak için Shift’i bulup 3 kez tıklamalıyız.

Sayı ve diğer sembolleri nasıl yazabilirim?

Yazma alanında shift’in hemen altında bulunan daha fazla sayı düğmesine kullandığımız yazma moduna uygun biçimde basalım. Bu durumda, nokta, virgül, kesme işareti, at işareti gibi sembollerle en üst satırda da rakamlar çıkar. Bir yazma alanındaki rakamlar telefon gibi değil 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0, şeklinde yan yana çıkacaktır.

Daha fazla sayı seçildiğinde, shift’in bulunduğu yerde daha fazla sembol, tuşu bulunacaktır. Buna basıldığında, göremediğiniz alt çizgi gibi diğer semboller de çıkar. Bu durumlarda en sol altta daha fazla harf düğmesi belirir. Buna basılarak tekrar harfler ekranda çıkarılabilir. Veya boşluğa basıldıktan sonra, klavye tekrar harflerin olduğu moda döner.

Yazı yazılırken bir alt satıra geçmek için sağ alt köşede bulunan geç tuşuna basılabilir.

Dikte Ederek Nasıl Yazı yazabilirim

iOS 8 ile hayatımıza giren bir başka yenilik dikte ederek yani sesli olarak söyleyerek dilediğimiz şeyi ekrana yazdırabilme özeliğidir. Denediğinizde oldukça başarılı olduğunu göreceğiniz bu sistemi kullanabilmek için öncelikle ayarlar, genel, Klavye bölümlerine girip buradaki dikteyi etkinleştir anahtarının açık olduğundan emin olmalısınız. iPhone 6S ve sonraki modellerde dikte özelliğini internete bağlı olmasanız bile kullanabilirsiniz.

Eğer dikte etkinse, bir klavye alanında dikte etmek için basitçe ekrana iki parmağınızla çift dokunmanız yeterli olacaktır. Ekrana iki parmağınızla çift dokunduğunuzda bir bip sesi duyacaksınız. Bu ses sonrası yazılmasını istediğiniz şeyi yüksek sesle söyleyin. Örnek: “Bu bir denemedir”. Konuşmanız bitince tekrar ekrana iki parmağınızla çift dokunarak dikte işlemini sonlandırın.

Ekrana dikte etmenin bir başka ve daha güvenilir yolu boşluk çubuğunun hemen solunda bulunan dikte et düğmesine çift dokunmaktır. Bu biçimde dikte et düğmesine çift dokunduğunuzda, yine bir bip sesi duyulur ve yazılmasını istediğiniz şeyi söyleyebilirsiniz. İşiniz bitince ekranın herhangi bir noktasına tek parmağınızla çift dokunarak dikte işlemini sonlandırabilirsiniz. Bu ikinci yolun, yani dikte et düğmesine çift dokunmanın daha güvenilir olmasının nedeni, zaman zaman iki parmakla çift dokunulduğunda, daha önce çalan bir müziğin başlaması gibi başka işlemlerin yapılma olasılığıdır. O yüzden dikte et düğmesine çift dokunarak bu işlemi yapmanızı daha çok öneriyoruz.

Dikte etme işleminiz bittiğinde, Voice Over ekrana eklenen metni size tekrarlayarak örneğin “Bu bir denemedir eklendi” diyecektir.

Ekrandan Braille nasıl Yazarım

İOS 8 ile çok heyecan verici bir özelliğe kavuştu görme engelliler: Ekrandan Braille özelliği. Bu özellik sayesinde, eğer Braille alfabesi biliyorsanız ve daha önce Braille daktilo kullandıysanız, çok kısa bir pratik sonrası üçüncü parti bir cihaza ihtiyaç duymadan iOS cihazınızı kullanarak çok hızlı biçimde Braille yazmanız mümkündür. Üstelik küçültülmüş dediğimiz modda Türkçe karakterleri ve Türkçe Braille kısaltmalarını da kullanmanız mümkün.

Braille Klavyeyi Nasıl etkinleştirebilirim?

Ekrandan Braille girişi varsayılan olarak ayarlanmış biçimde iOS 8 ile kurulu bir cihazda gelmemektedir. Öncelikle rotora bu klavyeyi eklememiz gerekmektedir. Bunun için sırasıyla, ayarlar, erişilebilirlik, Voice Over ve Rotor bölümlerine girelim. Buradan sağ sol fiske hareketleriyle Ekrandan Braille anahtarını bulalım ve çift dokunarak seçili hale getirelim.

Bundan böyle herhangi bir yazma alanında Parmağımızı bir kez sağa doğru rotor hareketiyle çevirdiğimizde Ekrandan Braille etkinleşecektir. Aşağıda anlatacağımız biçimde yazma işleminizi bitirdikten sonra tekrar parmaklarınızı sağa veya sola rotor hareketiyle döndürerek normal klavye moduna geçebilirsiniz. Yani hızlı ve pratik biçimde dilerseniz, ekran Braille girişi yapabilir, dilerseniz, normal klavye düzenine dönebilirsiniz. Braille girişinde herhangi bir karakterin yazılması için, tüm parmakların ekrandan kaldırılması gerekir. Yani B harfini yazacaksanız, önce bir ve ikinci noktalara basın, daha sonra tüm parmakları ekrandan kaldırdığınızda B harfi yazılmış olur. Bu yüzden Braille yazarken, tüm parmakları aynı anda basabileceğiniz gibi, bir karakteri oluşturan noktalara sırayla da basabilirsiniz. Karakter tüm parmaklar ekrandan kaldırıldığında yazılmış olur.

Ekran Karşıda Modu ve Masaüstü Modu Nedir?

Rotor hareketiyle Ekrandan Braille öğesine geldiğinizde cihazınızı tutuşunuza göre 2 farklı mod sizi karşılayacaktır. Cihazınızı düz konumda tutuyorsanız veya herhangi bir yere koyduysanız otomatik olarak masaüstü modunda olursunuz. Bu mode yazacaksanız, ana ekran düğmesi sola gelecek şekilde cihazınızı bir yere koyun. Eğer bir iPhone kullanıcısıysanız, parmaklarınızı bir v biçiminde ekranda konumlandırmalısınız. Yani işaret parmaklarınız yan yan aortada, orta parmaklar onların hafif sağ çaprazlarında ve yüzük parmaklarınız da orta parmaklarınızın hafif sağ çaprazlarında konumlanmalıdır. Eğer iPad kullanıyorsanız, tüm parmaklarınızın Braille daktilo gibi yan yanadurması mümkündür. Her iki durumda da sol elinizin işaret, orta ve yüzük parmakları sırasıyla bir, iki ve üçüncü noktalara karşılık gelecektir.

Sağ elinizin işaret, orta ve yüzük parmakları da dört, beş ve altıncı noktalara basacaktır. Bu biçimde bir şeyler yazın. Boşluk vermek için tek parmağı sağa, bir karakter silmek içinse bir parmağı sola itmelisiniz. Özellikle iPad kullanıcıları bu modda yazmayı daha çok tercih ettiklerini söylerken, iPhone kullanıcıları aşağıda anlatacağımız ekran karşıda modunda daha rahat yazdıklarını belirtmektedir.

Ekran Karşıda Modunda Nasıl Yazarım

Birçok kullanıcının daha fazla tercih ettiği ekran karşıda moduna geçebilmek için rotordan ekrandan Braille girişi seçildikten sonra, cihazınızı ekran size değil de karşıya bakacak biçimde dik tutun ve cihazı avuçlarınızla uçlarından kavrayın. Cihazın tekrar masa üstü moduna geçmemesi için arka yüzünün size, ekranın tam karşıya gelecek biçimde dik olarak tutulması gerekmektedir. O nedenle cihazın uçlarını avuçlarınızla kavrayıp baş parmaklarınızı telefonun üst kenarında birleştirmenizi tavsiye ederiz. Bu biçimde sağ ve sol elinizin parmakları hiç kaymadan doğru biçimde ekrana konumlanacaktır. Cihazınızı bu şekilde tutarken ana ekran düğmesi masa üstü modunun tersine bu sefer sağda bulunmalıdır. Yani sağ avucunuzun tuttuğu uçta ana ekran düğmesi bulunmalıdır.

Ekran karşıda modunda sağ ve sol elin işaret, orta ve yüzük parmakları tam dik biçimde alt alta konumlanacaktır. Aynı biçimde sol elin işaret, orta ve yüzük parmakları bir, iki ve üçüncü noktalara, sağ elin işaret, orta ve yüzük parmakları dört, beş ve altıncı noktalara karşılık gelecektir. Yine aynı biçimde boşluk vermek için tek parmağı sağa, bir karakter silmek için tek parmağı sola itmelisiniz tabi buradaki sağ sol kavramını cihazı tutuşunuza göre değerlendirin. Yani parmağı ekran karşıda modunda sağa itmek aslında cihazın normal tutuşunda parmağın yukarıdan aşağı çekilmesi gibi olmaktadır.

Küçültülmüş Mod ve Altı Nokta modu nedir?

Ekrandan Braille girişi sırasında ister masa üstü ister ekran karşıda modunda olsun 2 farklı biçimde Braille metin girişi yapabilirsiniz. Hatta iPad kullanıyorsanız, bu modlara 8 nokta modu da eklenir. Bu modlar arasında geçiş yapmak için üç parmağınızı sağa itmelisiniz. Altı Nokta ve sekiz nokta modlarında kısaltmasız olarak Braille yazılmaktadır. Eğer kısaltmaları bilmiyorsanız, bu mod ideal olmakla beraber, maalesef bu aşamada Türkçe karakterler altı ve sekiz nokta modlarında desteklenmemektedir. Bu cümlenin kılavuzun ileriki versiyonlarında olmamasını temenni ediyoruz.

Altı ve sekiz nokta modlarının bir diğer yönü karakterin girildiği anda ekrana da yazılmasıdır. Bu nedenle eğer girilen karakterleri söyleme ayarı kapatılmadıysa, siz bir karakter yazdıkça Voice Over bu karakteri otomatik olarak söyleyecektir.

Tüm bunlara ek olarak Altı Nokta modunda Nokta işaretinin 256 noktalarla değil, 46 noktalarla yazıldığını da hatırlatalım.

Küçültülmüş Mod Nedir?

Türkçeye yanlış bir çeviri olarak giren Küçültülmüş Braille’in asıl adı Contracted Braille, yani kısaltmalı Braille’dir. Bu moda üç parmak sağa itilerek geçilebilir. Adı üzerinde bu moddayken, kısaltmalı olarak Braille yazılabilir ve Türkçe kısaltma ve karakterler tümüyle desteklenmektedir.

Bu modda yazdığımız karakterin doğrudan Voice Over tarafından okunmayabilir. Bunun nedeni boşluk verilinceye kadar aslında ekrana yazılan karakterlerin yansımıyor oluşudur. Ancak örneğin 3-4-5 Boşluk noktalarına bastığımızda Voice Over bize S E yani se hecesini seslendirecektir.

Keşif Modu Nedir

Hangi noktanın tam olarak nerede olduğunu öğrenemediyseniz, keşif modunu kullanabilirsiniz. Ekrandan Braille öğesi seçildikten sonra tek parmağınızı ekranda basılı tutun. Bir ses çıkacak ve Voice Over size Keşif modu diyecektir. Tüm parmaklarınızı ekrandan kaldırana dek Voice Over bastığınız noktaları size seslendirecektir. Böylece Braille noktaların konumlarını daha rahat öğrenebilirsiniz.

Keşif modunun asıl bizi ilgilendiren özelliği ise bu moda geçerek hiç ekrandan Braille’den çıkmadan metin içinde dolaşma ve düzeltme yapabilme olanağı. Bunun için sol işaret parmağımızı birinci noktaya basıp ses duyana kadar beklemeliyiz. Unutmayalım. Parmak hep burada basılı kalmalı. Sonra dolaşım birimini belirlemek için sağ elin iki parmağını aşağı yukarı hareket ettirebiliriz. Böylece karakter, sözcük ve satır birimleri arasında geçiş yapabiliriz. Detayları aşağıda Ekrandan Braille’den çıkmadan yazdığımız metin içinde nasıl dolaşırız bölümünde okuyabilirsiniz.

Tahmin Özeliği Nedir?

Braille Kullanırken, Klavye bölümündeki otomatik düzelt ve tahmin anahtarlarından bağımsız olarak, bir kelime yazdıktan sonra tek parmak yukarı aşağı hareket ettirilerek bu kelime benzeri başka kelimeler de listelenir. Örneğin Braille kullanarak ekrana “merhaba” yazın ve boşluk verin sonrasında parmağınızı bir kez yukarı itin, “Merhaba” kelimesi size okunacak ve merhaba kelimesi otomatik olarak merhaba ile değişecektir.

Bu özellik web sayfalarında başka bir biçimde çalışır. Bir web sayfasına girin, rotordan Ekrandan Braille özelliğini seçin ve F harfine basın, Ardından tek parmağı aşağı yukarı iterek sayfadaki form alanları arasında dolaşabilirsiniz. Yani ekrandan Braille bir web sayfasında seri dolaşım tuşları olarak görev yapar.

Ekrandan Braille Kullanarak Bir Uygulamayı Nasıl Açabilirim?

Ekrandan Braille özelliği bir tek yazma alanlarında değil, ana ekranda da çok işlevsel bir rol üstlenmektedir. Siz ana ekrandayken, rotor hareketiyle Ekrandan Braille seçildiğinde otomatik olarak altı nokta modunda Braille karşınıza çıkar. Burada girmek istediğiniz uygulamanın bir ya da daha fazla harfini yazabilirsiniz. Otomatik olarak görüntülenen uygulamalar siz karakter girdikçe süzülecektir. Görüntülenen uygulamalar arasında yine tek parmağı yukarı aşağı iterek dolaşabilirsiniz. Bir uygulamayı açmak için, iki parmağı sağa itin. Böylece ekrandan Braille kapanır ve uygulamanız açılır.

Ekrandan Braille içindeki temel parmak hareketleri nelerdir?

Aşağıda, şu ana kadar anlattığımız Braille kullanımında geçen parmak hareketlerinin bir listesini bulacaksınız.

Tek parmağın sağa itilmesi: boşluk verir.
Tek parmağın sola itilmesi.: yazılan son karakteri siler.
İki parmağın sağa itilmesi: metin alanlarında satır başı yapar, ana ekranda seçili uygulamayı açar.
Tek parmağın yukarı aşağı itilmesi: Metin alanlarında son yazılan sözcükle ilgili alternatif tahminler arasında dolaşır. Web sayfalarında yazılan seri dolaşım harfinin temsil ettiği elementin bir sonraki veya bir önceki öğesine gider.
İki Parmağın aşağı itilmesi: küçültülmüş modda o ana kadar yazılan kelime öbeğini çevirerek ekrana yazar ve söyler.
İki parmağın yukarı itilmesi: Eğer rotordan eklediysek İngilizce, Türkçe, Liblouis gibi farklı Braille tabloları arasında geçiş yapmamızı sağlar.
Üç parmağın sağa itilmesi: Küçültülmüş, altı nokta ve iPad’ler için sekiz nokta Braille modları arasında
Geçiş yapar.
Üç parmağın aşağı itilmesi: Ekran karşıda ve masaüstü modlar arasındaki geçişi sağlayan yönü kilitler veya yön kilidini açar. Siz ekran karşıda modundayken 3 parmağı aşağı çekerek yönü kilitlerseniz, telefonu Braille yazarken nasıl tutarsanız tutun seçtiğiniz Braille modunda kalacaktır.
Üç Parmağın yukarı itilmesi: WhatsApp, mesajlar, Messenger gibi uygulamalarda seçili düğmeye tıklar. Yani bir WhatsApp mesajını yazıp hiç ekrandan Braille içinden çıkmadan 3 parmağı yukarı iterseniz o mesajı göndermiş olursunuz.
Bir parmağın ekrana konulup basılı tutulması: metin incelemesi de yapabileceğimiz keşif modunu açar.

Ekrandan Braille modundan hiç çıkmadan yazdığım metin üzerinde nasıl dolaşıp düzeltme yapabilirim?

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, ekrandan Braille içindeyken metinde dolaşmak için sol işaret parmağımızı ekrana koyup keşif modunu açmamız ve dolaşım bitene kadar bu parmağı ekrandan kaldırmamamız gerekir.

İkinci adım sağ iki parmağı yukarı aşağı hareket ettirerek karakter, sözcük ve satır dolaşma birimlerinden birini seçmektir.

Son adımda iki parmağı sağdan sola doğru çekerek metnin sonuna, soldan sağa çekerek de metnin başına doğru ilerlemiş oluyoruz. Yanlış okumadınız. Alıştığımızdan biraz ters bir durum. İki parmağı sola her çekişimizde, örneğin sözcük seçtiysek, sözcük sözcük ileri doğru gitmiş oluruz. Bu iPhone klasik dolaşım yöntemi. Bir listede de 3 parmağı yukarı doğru çektiğinizde listenin aşağısına ulaştığınızı anımsayın. Çünkü böyle yaparak aşağıdaki öğeleri yukarı getirmiş oluyorsunuz. İki parmağı sola çekerek de sağdaki kelimeleri ya da satırları önünüze almış oluyorsunuz.

İstediğiniz noktaya geldiğinizde tüm parmaklarınızı ekrandan kaldırabilirsiniz.

iOS sistemlerde ekleme veya silme yaparken, dolaşım sırasında imlecin Windows sistemlerden farklı davrandığını hatırımızda tutalım. Örneğin “Bu bir denemedir” yazdık. Şimdi dolaşma birimi olarak sözcükleri seçtikten sonra iki parmağı sağa çekerek geriye giderken denemedir, Bir ve bu kelimelerini sırayla göreceğiz ve burada Windows ortamında olduğu gibi her iki parmak sağa çekildiğinde söylenen kelimenin ilk harfine imleç konumlanacak. Ancak şimdi tersini yapalım. Bu kelimesi üzerinde parmağı sola doğru çekince bir kelimesini duyacağız ama imleç bu sefer Bir kelimesinin B harfinde değil, son harfi r üzerinde olacak. Düzenleme yaparken bu durumu mutlaka hatırda tutmalıyız. Yani baştan sona doğru metin içinde ilerlerken, imleç söylenen birimin sağına konumlanır. Sondan başa doğru ilerlerken ise söylenen birimin soluna konumlanır.

El yazısı Nedir?

iOS 7 sürümüyle birlikte hayatımıza katılan ilk Yazma özeliği el yazısı olmuştu. Eğer Latin harfleriyle yazmayı biliyorsanız, bu modu kullanarak parmağınızla harfleri çizebilir ve bu biçimde de yazabilirsiniz. Maalesef el yazısında halen Türkçe karakterler desteklenmemektedir. Bu yüzden bu anlatımı kısa tutuyoruz.

El yazısını etkinleştirmek veya devre dışı bırakmak için ayarlar, Erişilebilirlik, Voice Over ve rotor bölümlerine girip el yazısı anahtarına çift dokunmalısınız.

Eğer etkinleştirdiyseniz, bir yazma alanında rotor hareketiyle parmakları sağa doğru döndürdüğünüzde, el yazısı da karşınıza çıkar. Bir harf yazmak için parmağınızla ekranda o harfi çizin ve çizim bitince parmağı kaldırın. Voice Over yazdığınız karakteri söyleyecektir. Boşluk girmek için iki parmağı sağa, son karakteri silmek için iki parmağı sola itin.

Üç parmağı aşağı iterek, Büyük Harf, Küçük Harf, noktalama ve sayılar arasında geçiş yapabilirsiniz.

El yazısını kullanarak da ana ekrandan bir uygulamayı açabilirsiniz. Bunun için rotordan el yazısını seçtikten sonra dilediğiniz uygulamanın harflerini çizin. Çıkan sonuçlar arasında iki parmağı yukarı aşağı iterek dolaşın ve uygulamayı açmak için tek parmakla çift dokunun.

Yazdığım veya ekranda gördüğüm bir şeyi karakter karakter, sözcük sözcük veya satır satır okumak mümkün mü ve nasıl?

Elbette mümkün. Bu tür şeyleri yapmak için Voice Over ile hayatımıza giren rotor bölümünde önce iki parmağı saat döndürme yönüyle çevirerek karakterler veya sözcükler bölümüne geliriz. Bu biçimde parmağımızı aşağı yukarı iterken ne olacağını belirlemiş oluruz. Eğer karakterleri seçtiysek, parmağı aşağı yukarı ittikçe o an üzerinde bulunduğumuz seçili öğe bize karakter karakter okunur. Eğer sözcük seçiliyse, o an üzerinde bulunduğumuz öğe kelime kelime okunur. Satır seçiliyse de satır satır okunur. Eğer başlık seçildiyse, bulunduğumuz ekranda rehber veya bir internet sayfası gibi heading denen başlıklar varsa parmağı aşağı yukarı ittikçe, ekranda başlık başlık dolaşmış oluruz.

Yazdığım bir şeyde hata yaptıysam nasıl düzenlerim?

Cihazınızda yazı yazarken yazdıklarınız arasında yukarıda anlattığımız üzere karakter, sözcük ve satır birimlerinden biriyle gezebilir, istediğiniz yerde yeni bir ekleme ya da silme gibi işlemleri yapabilirsiniz. Ancak iOS sistemlerde metin düzenleme biraz farklıdır. Bilindiği gibi Windows sistemlerde metin üzerinde hareket ederken, imleç gelinen karakteri sağa iterek işlem yapar. Ancak iOS sistemlerde durum biraz farklıdır. Ekran üzerinde soldan sağa karakter karakter dolaşıyorsak, imleç en son söylenen karakterin sağında konumlanır. Örneğin “selam” yazarken l harfini unuttuysak, soldan sağa karakter karakter ilerlerken VO imlecini e harfinin üzerine getirmemiz gerekir. Böylece l yazdığımızda e harfinin sağına yazılmış olur.

Ancak metin üzerinde sondan başa doğru, yani sağdan sola doğru geliyorsak, bu sefer de imleç en son söylenen harfin soluna konumlanır. Yani “seam” örneğinden yola çıkarsak, L yazabilmek için sondan başa doğru geliyorsak, imleç a harfi üzerinde bulunmalıdır.

Aynı biçimde sözcük veya satır biçiminde metin içinde ilerleniyorsa, baştan sona doğru ilerlerken imleç satır veya sözcüğün sonuna, sondan başa doğru gelirken de satır veya sözcüğün başına gelir.

Klavye Kestirmesi Nedir?

iOS sistemleri daha hızlı bir yazma deneyimi için klavye kestirmeleri sağlar. Bu biçimde örneğin slm yazıp boşluk verdiğinizde selam kelimesinin çıkmasını sağlayabilirsiniz.

Bir klavye kestirmesi eklemek için şu adımları izleyin.

Sırasıyla Ayarlar, Genel, Klavye ve klavye kestirmeleri bölümlerine girin.
Buradan ekle düğmesine çift dokunun.
İfade yazma alanına asıl sözcüğünüzü yazın. (Örnek: selam)
Kestirme yazma alanına yerine kullanılacak ifadeyi yazın. (Örnek slm)
Kaydet düğmesine basın. Bundan sonra slm yazıp boşluk verdiğinizde otomatik olarak selam kelimesi yazılacaktır.

Yine kestirmeler bölümünden daha önce tanımladığınız ifadeleri görebilir ve silebilirsiniz. Silmek için herhangi bir öğe üzerinde parmağı yukarı itin ve sil adını duyunca çift dokunun.

Emoji klavye kullanımı nasıl olur?

Emoji Klavye nedir?

Emoji Klavye, aslında bir yüz ifadeleri klavyesidir. Bununla birlikte, çiçekler, hayvanlar, çeşitli nesneler, onay veya ret işaretleri, çeşitli yerler gibi ifadeleri yazılarımıza sembol olarak eklemek için kullanılmakta olan bir klavyedir.

Emoji Klavyeyi nasıl etkinleştirebilirim?

Emoji klavyeyi kullanabilmek için, öncelikle kullandığımız klavyelere eklememiz gerekmektedir. Bu işlemi yapabilmek için, aşağıdaki yönergeleri izlemeliyiz:

Ana ekrandan ayarları çift tıklayarak açıyoruz. Ayarlar açıldıktan sonra, sağa süpürme hareketiyle genel öğesini bulup giriyoruz.

Genele girdikten sonra, yine sağa süpürme hareketiyle klavye öğesine geliyoruz ve çift tıklıyoruz.

Burada, sırasıyla: Klavyeler, kestirmeler, otomatik düzeltme, nokta kestirmesi, Otomatik büyük harf, Büyük harf kilidi ve tahmin öğelerini göreceğiz. Buradaki klavyeler haricindeki diğer öğeler bizi ilgilendirmediğinden, şimdilik onları bırakarak klavyeler öğesini tıklamamız gerekiyor. Klavyeler öğesinin yanındaki sayı kafanızı karıştırmasın, buradaki sayı, kullandığınız klavye sayısıdır. Kaç adet klavye kullanıyorsanız, klavyelerin yanında bu sayı yer alır. Eğer Türkçe ve İngilizce klavyelerini kullanıyorsanız, Klavyeler 2 gibi bir ifade duyabilirsiniz.

Klavyeleri tıkladıktan sonra, yine sağa süpürme hareketiyle ekranda dolaşıyoruz. Burada, tercih sırasına göre kullanmış olduğumuz klavyeleri göreceğiz.

En sona kadar devam ediyoruz ve yeni klavye ekle öğesini bularak çift tıklıyoruz.

Açılan ekranda iPhone cihazı tarafından desteklenen klavyeler listesi bizi karşılayacaktır. Burada sağa süpürme hareketiyle ekranda dolaşarak, Emoji'yi buluyoruz ve çift tıklıyoruz. Artık Emoji klavye klavyelerimiz arasına eklenmiş oldu.

Bir yazı yazarken Emoji klavyeye nasıl geçerim?

Bilindiği üzere, iPhone klavyesinin altında, harfler dışında bazı öğeler bulunmaktadır. Bunlar, büyük harf yapmak için shift tuşu, sol altta rakamlar ve noktalama işaretlerine geçmek için semboller tuşu ve dikte tuşu gibi tuşlar bulunmaktadır.

Mesaj veya e-posta yazarken Emoji klavyeye geçerek bu ifadelerden eklemek istediğimizde:

Parmağımızı Voice Over tarafından daha fazla, sayı. Şeklinde okunan kısma indiriyoruz, yani ekranın sol alt kısmına dokunuyoruz ve hafifçe sağa kaydırıyoruz veya Z harfinin üzerine getirerek hafif aşağı indiriyoruz.

Voice Over, sonraki klavye diyecektir ve tıkladığımızda etkinleşecek klavyenin adını söyleyecektir. Bu düğmeye, sonraki klavye, emoji ifadesini duyuncaya kadar tıklamaya devam ediyoruz ve bu ifadeyi duyduğumuzda da çift tıklarsak, Emoji klavye etkinleşecektir.

Emoji klavyeyi kullanmak da normal yazı yazmakla aynıdır. Parmağımızı ekranda dolaştırdığımızda, parmağımızın altındaki sembol, Voice Over tarafından seslendirilecektir.

Yazmak istediğimiz sembolün üzerinde parmağımızı kaldırarak, o sembolün yazılmasını sağlayacağız.

Ekranın alt kısmında, Son kullanılanlar, Kişiler, Doğa, Nesneler, Yerler ve Semboller gibi öğeler görmekteyim, bunlar ne anlama geliyor ve farkları nedir?

Emoji klavye, bazı iPhone uygulamalarında olduğu gibi, sayfanın altında belirli bölümlerden oluşmaktadır. Emoji klavye kullanılırken, boşluk tuşu devre dışı bırakılarak, klavyede boşluk yapmak için dokunduğumuz kısımda, Emoji klavyenin türlerini değiştirebileceğimiz 5 bölüm gelmektedir. Bu bölümleri de yazarken yaptığımız gibi parmağımızı ekranda dolaştırarak gezebilir, etkinleştirmek istediğimiz bölümde parmağımızı kaldırarak o kısmı kullanabiliriz.

Bu kısımda, soldan sağa doğru 5 adet bölüm bulunmaktadır:

En soldaki kısım: Son kullanılanlar öğesidir. Bu öğe, adından da anlaşılacağı üzere, en son kullanmış olduğumuz sembollerin yer aldığı bir bölümdür. Sık kullandığımız sembolleri tekrar tekrar aramak istemiyorsak, bu kısımdan yazabiliyoruz.

İkinci öğe, yani son kullanılanların sağında, Kişiler öğesi bulunmaktadır. Bu bölümde, gülen yüz, ağlayan yüz, gözü kapalı yüz, dili dışarıda yüz gibi simgeler bulunmaktadır. Klavye, normal alfabenin dizilmiş olduğu gibi, alt alta 3 sıra halindedir.

Kişiler öğesinin sağında, hayvanlar, çiçekler gibi varlık sembollerinin yer aldığı doğa sekmesi bulunmaktadır. Bu kısımdan da köpek, kedi, at, deve gibi birçok hayvan sembolünü yazabiliyoruz.

Doğa öğesinin sağında, bambu süsü, havai fişek, rüzgâr çanı, okul çantası gibi birçok ilginç nesne sembolünün bulunduğu nesneler öğesi bulunmaktadır.

Nesneler öğesinin sağ tarafında, okul, bahçeli ev, postane, hastane, cami gibi birçok yer sembolünün bulunabileceği yerler öğesi yer almaktadır.

En sağ tarafta, yani yerlerin sağ tarafında da sağa ok, sola ok, güneye ok, kuzeye ok, üçgen, kare, dikdörtgen gibi sembollerin yer aldığı semboller öğesi bulunmaktadır.

Bir öğedeki semboller sadece ekrandakilerle mi sınırlıdır? Başka semboller de varsa, nasıl erişebilirim?

Emoji klavyede, yukarıda saydığımız her sekme, kendi içerisinde sayfalara ayrılmıştır. Ekranda gösterilenlerin haricindeki sembollere ulaşmak için, sayfaları kaydırmamız gerekmektedir.

Her öğenin içerdiği sembol adedine göre sayfa sayısı vardır. Aradığımız işareti birinci sayfada bulamadığımızda, ikinci veya üçüncü sayfalara geçmemiz gerekebilir. Bazı öğelerin, 10 sayfaya kadar çıktığı görülmektedir.

Sayfa değiştirmek için, Emoji klavyede sembol yazarken, parmağımızı klavyenin üzerine, yani ekranda hafif yukarıya doğru çıkardıktan sonra, "Sayfa 1- 5" ayarlanabilir. Şeklinde Voice Over tarafından seslendirilen bir kısım olduğunu göreceksiniz. Bu kısma geldiğimizde, parmağımızı ekrandan kaldırarak, iPhone ve diğer iOS cihazlardaki ayarlanabilir öğelerde yaptığımız gibi, tek parmağımızla ekranı yukarıya doğru itiyoruz. Her yukarı kaydırdığımızda, sayfa değiştiğini fark edeceğiz. Sayfalar değiştikçe, ekrandaki semboller de değişmektedir. Aradığımız sembolü ekranda bulamazsak, yine aynı işlemi tekrarlayarak diğer sayfaları da aynı şekilde kontrol etmemiz gerekiyor.

Emoji Klavyeden, tekrar harf klavyesine nasıl geçiş yapabilirim?

Emoji klavyeyi kullanarak, yazmak istediğimiz sembolleri yazdıktan sonra, yazımıza harf klavyesiyle devam etmek için, tekrar klavyenin alt tarafındaki sonraki klavye düğmesini kullanmamız gerekmektedir. Burada dikkat etmemiz gereken, Emoji klavyede, Shift ve rakamlara geçiş simgelerinin bulunduğu yerlerde de semboller olmasıdır. Bu nedenle, sonraki klavye düğmesi, klavyenin en sol alt kısmında, yani normal yazı klavyesinde rakamlara geçiş düğmesinin bulunduğu yerde yer almaktadır. Bu düğmeyi kullanarak, harf klavyesine geçiş yaparak yazımıza devam edebiliriz. Tekrar Emoji kullanmamız gerektiğinde ise, yukarıdaki anlatımı uygulayabilirsiniz.

Rotor Nedir?

Yukarıda da açıklandığı üzere, bir ekranda, parmağı aşağı ve yukarı ittiğimizde olacak şeyi belirleyen seçime rotor denir. Başlangıçta rotor hareketini yapmak sizi biraz zorlayabilir. Bu hareketi anlamanız için ekranın üzerinde bir gazoz kapağını iki parmağınızla tuttuğunuzu düşünün ve bu gazoz kapağını sağa veya sola çevirdiğinizi farz edin. Bunu nasıl yapardınız? İşte rotordaki bir sonraki veya önceki öğeyi seçmek için de benzer bir çevirme hareketi yapmanız gerekecektir. Sizler de kendi metodunuzu bulmaya çalışın. Ancak uyguladığımız yöntemi şöyle özetleyebiliriz. Eğer sağ elimizi kullanıyorsak, Ekrana baş parmağımızı ve işaret parmağımızı ters çapraz olacak şekilde koyalım. Yani baş parmak sağ alt kenarda, işaret parmak da sol üst kenarda olsun. Ardından parmakları ekrandan kaldırmadan düz çapraz oluncaya dek çevirelim. Yani baş parmak sol alt kenarda, işaret parmak da sağ üst kenarda olsun. Bu biçimde parmakları her ters çaprazdan düz çapraza çevirişte Voice Over bize o an rotorda olan karakterler, sözcükler, başlıklar, konuşma hızı gibi öğeleri okuyacaktır ve bu rotor öğesi seçilecektir. Her çevirişte aynı zamanda bir gazoz kapağı dönüşüne benzer bir ses de duyarız. Hareketi tersine yaptığımızda yani baş ve işaret parmağı düz çaprazdan ters çapraza doğru çevirdiğimizde bir önceki rotor öğesi seçilir. İşte bu çevirme hareketiyle seçilen rotor öğesini parmağımızı aşağı yukarı iterek uygularız. Sözcük veya karakter seçiliyse üzerinde bulunulan öğe içinde sözcük sözcük veya karakter karakter dolaşırız. Konuşma hızı seçiliyse, parmağı yukarı aşağı itişte Voice Over sesinin hızı azalar veya artar.

Rotora yeni öğeler de eklenebilir mi?

Apple cihazınızı ilk alışınızda tüm öğeler rotor çevirişinizde görünmeyecektir. Rotora yeni öğeler ekleyebilir veya var olanları rotordan çıkarabilirsiniz. Bunun için, önce ayarlara, oradan da sırasıyla genel, erişilebilirlik ve Voice Over içine girelim. Buradan da rotor içine girelim. Burada tüm rotor öğelerini göreceğiz. Eğer bir öğe seçiliyse öncesinde “seçilen” ifadesini duyarız. Bir öğeyi seçmek veya seçili olanı temizlemek için üzerinde çift dokunalım. Böylece hangi öğelerin rotorda olacağını ayarlayabiliriz.

Rotor bölümünden ayarlar bölümüne kadar geri düğmelerine basarak çıkıp bundan sonra home tuşuna basarak ana ekrana dönmenizi öneririz. Böylece tekrar ayarlara girdiğinizde, kolaylık olacaktır.

Ekranda Geri yapıp bir önceki ekrana dönmenin kolay bir yolu var mı?

Olmaz mı! Tabii ki var. Eğer bulunduğunuz ekranda geri düğmesi varsa bu düğmeyi bulup tıklayarak bir önceki ekrana dönebilirsiniz. Geri düğmesi genellikle ekranın en sol üst köşesinde yer alır. Ya da daha hızlı bir şekilde bir önceki ekrana dönmek isterseniz, çift parmakla ekranda z çizin. Bunun için önce iki parmağı soldan sağa doğru düz biçimde kaydırın, daha sonra buradan sol alt tarafa doğru çapraz bir çizgi çizin ve bulunduğunuz yerden sağa doğru ikinci bir düz çizgi çizin. Böylece bir önceki ekrana hızlı bir şekilde dönmüş olacaksınız. Bu yöntem karışık geldiyse iki parmağınızı ekrana koyun ve ekranda bir şey karalar gibi sağa sola hızlı en az 3 kez hareket ettirin.

Bilmem gereken başka Erişilebilirlik ve Voice Over Ayarları Var mı?

Şu ana dek, temel bazı iOS ipuçlarını öğrendik. Bazı uygulamaları anlatmadan önce temel Voice Over ve erişilebilirlik ayarlarını da görmemiz faydalı olabilir.

Voice Over Ayarları nelerdir?

Sırasıyla ayarlar, Erişilebilirlik ve Voice Over içine girdiğimizde bizi bekleyen birkaç ayara göz atalım. Buraya hızlıca ulaşmak için Siriye Voice Over ayarlarına göz at diyebiliriz.

Voice Over Alıştırmaları: burası bir nevi eğitim bölümü. İçine girerek parmak hareketlerini test edebilir ve öğrenebilirsiniz.

Konuşma Hızı. Rotordan da değiştirebileceğiniz konuşma hızını buradan ayarlayabilirsiniz.

Konuşma: Bu bölümde Voice Over tarafından kullanılan sesleri değiştirebilirsiniz. Bu alanda Hem Voice Over’in saptanmış sesini hem de her dil için kullanılan sesleri değiştirebilirsiniz. Bazı seslerin geliştirilmiş hallerini yine buradan indirebilirsiniz. Örneğin, Türkçe için Yelda, Cem, Siri 1 ve siri 2 sesleri mevcut. İleriki zamanlarda başka sesler de karşımıza çıkabilir. İngilizce ve diğer dillerde de pek çok farklı ses seçeneği bizlerle.

Braille: Bu bölümde yeni bir Braille ekran ve klavyeniz varsa, onu Voice Over’a ekleme işini yapabilirsiniz. Bunun için Ayarlar, Bluetooth bölümü değil Voice Over, Braille bölümü kullanılmakta hatırda tutalım. Ayrıca yine bu bölümde farklı Braille tabloları da ekleyebilirsiniz. Böylece farklı Dillerde kısaltmalı veya kısaltmasız Braille yazma ve okumanız mümkün olur. Yazarken Ekrandan Braille açıksa, bu tablolar arasında geçiş yapmak iççin iki parmağınızı yukarı hareket ettirebilirsiniz.

Ayrıntı Düzeyi: Burada noktalama işaretleri, büyük harf, bağlantı gibi noktalarda Voice Over davranışlarını özelleştirebilirsiniz.

İşitsel: Burada özellikle arama sırasında sesin sürekli içeri dışarı kaçması sorununu aramada hoparlörü seç ayarını kapatarak önleyebilirsiniz.

Komutlar: Burada yukarıda da anlattığımız üzere Voice Over komutları için farklı parmak hareketleri veya klavye kestirmeleri belirleyebilirsiniz.

Eylemler: Bu bölümde bir grup Voice Over ayarını, örneğin konuşma hızı, ses, dil gibi rotorda hızlıca veya bir uygulama açtığınızda değiştirebilecek yeni eylemler tanımlayabilirsiniz. Örneğin dili İngilizce olan bir uygulamayı açtığınızda dili İngilizce yapıp konuşma hızını yavaşlatabilirsiniz. Böyle ayarlar için eylem ekle düğmesine basıp yönergeleri takip edin.,

Rotor: burada rotoru çevirdiğinizde hangi ayarların karşımıza çıkacağını ayarlayabilirsiniz.

Yazma: bu bölümde yazılım, donanım ve Braille klavyeleri için ayrı ayrı Yazarken olacak yinelemeyi ayarlamanız mümkün. Örneğin yazılım klavyesinde yazdığınız her karakter ve sözcüğün seslendirilmesini, Braille klavyede ise yalnızca yazdığınız sözcüklerin boşluk girildikçe seslendirilmesini ayarlayabilirsiniz.

Hızlı Ayarlar: Voice Over açıkken iki parmağınızla 4 kez ekrana dokunduğunuzda açılan ekrandan bazı Voice Over hızlı ayarlarını yapmanız mümkün. İşte bu hızlı ayarlara nelerin dahil olacağını buradan seçebilirsiniz.

Dolaşma Sitili: Bu Bölüm iOS cihazınızda tek parmağınızla sağa sola hareket ederken nasıl bir dolaşım yapılacağını belirler. Düz seçiliyse her öğe arasında tek tek dolaşılır. Gruplanmış seçeneği etkinse, o durumda konu grupları tek bir öğeymiş gibi görünür. Bu grubun içine girmek için iki parmağı sağa, gruptan çıkmak için iki parmağı sola itmemiz gerekir.,

Erişilebilirlik Ayarları Nelerdir?

iOS için erişilebilirlik Voice Over’dan ibaret değil. Farklı engel grupları için de birçok hizmet söz konusu. Sırasıyla Ayarlar Erişilebilirlik bölümüne girdiğimizde göreceğimiz bazı ayarlar şunlar:

Büyütme: Az görenler için ekranın büyütülmesi önemli bir Voice Over özelliği. Buraya girdiğimizde birçok ayarı bulup değiştirebilirsiniz.
Hareket: ekrandaki simgelerin hareket efektlerini azaltma gibi pek çok ayarı buradan yapabilirsiniz.
Seslendirilen İçerik: Voice Over kapalı olsa bile, seçilen metnin, ekranın yazdıklarınızın seslendirilmesi gibi anahtarları açarak seslendirme geri bildirimi alabilirsiniz. Sesler bölümünden ekran Voice Over dışında seslendirilecekse hangi sesin ve dilin kullanılacağı ayarlanabilir.
Sesli Betimleme: Bu anahtar açıksa ve izlediğiniz bir filmde sesli betimleme mevcutsa ek bir ayar yapmadan bu betimleme otomatik olarak çalınır.
Fiziksel ve Deneyimsel: Bu başlık altındaki ayarlarla dokunma hızınız, ek bir anahtarla denetim sağlama, sesli denetim gibi ayarları yapabilir, fiziksel farklılıklarınız varsa iOS cihazınızı ona uygun biçimde yönetebilirsiniz.
İşitme: Bu başlıkta da işitme cihazlarını tanımlama, ses tanımayı etkinleştirerek kapı sesi, telefon, musluk sesi gibi seslerin tanımlanması tarzı ayarları yapabilirsiniz. Ayrıca Açıklamalı Altyazılar anahtarı açılırsa, tıpkı sesli betimleme gibi filmde açıklamalı altyazı varsa, bunun görünmesini sağlayabilirsiniz.
Genel: Bu başlık altında da denetimli erişim, Siri, erişilebilirlik kestirmesi gibi ayarlar özelleştirilebilir. Erişilebilirlik kestirmesi bölümünden ana ekran veya güç düğmesine 3 kez basıldığında Voice Over’in açılıp kapanmasını ayarlayabilirsiniz.

Sonuç

Rehberimizin şu ana kadarki birinci bölümünde, temel olarak bir iOS cihazınızı ilk kez aldığınızda onu kolayca yönetme, içinde kaybolmadan dolaşma ve genel ayarları yapabilme konularını ele aldık. Bundan sonraki bölümlerde bazı yerleşik iOS uygulamalarını tanıyacağız.

Sitede Ara

Körcül İOS Rehberi Birinci Kısım (Güncelleme 9 Aralık 2022)

Yorumlar

Erişilebilirlik Araçları