NVDA Eklentileri Addon Packager Yenilendi

            Sevgiyle merhabalar,

Değerli arkadaşlar,

Bir Bilişim Bülteni sayısında daha birlikte olabilmenin mutluluğunu yaşıyoruz.

            Beşinci sayıda: Addon Packager eklentisinden söz etmiştik. Bu yazıda ise, tasarımsal, kullanım ve özellik bakımından güncellenen yeni sürümüne birlikte bakacağız.

            Eklenti, dahili olarak halen “Addon Packager” adını kullanırken, kullanıcıya yansıyan kullanım alanlarında ve yardım belgelerinde: “Utilidades para los complementos de NVDA” (NVDA Eklentileri için yardımcı Araçlar) adını almış durumda.

Eklentinin Türkçe desteği de bulunan 1.0.4 sürümünü:

https://nvda.es/files/get.php?file=addonpackager

Adresinden indirebiliyoruz. Kurulumunu da yaptığımızı varsaydığımız eklentimizin kullanımına birlikte bakalım.

            Eklentiyi kurduktan sonra, Ana penceresine: NVDA menüsü>Araçlar menüsünde bulunan “NVDA eklentileri için yardımcı Araçlar” seçeneğine tıklayarak erişebiliyoruz.

Aynı pencereyi: NVDA menüsü>Tercihler>Girdi hareketleri iletişim kutusunu açarak NVDA eklentileri için yardımcı Araçlar başlığını bulup genişletiyor ve atayacağımız hareketi kullanarak açabiliyoruz.

İletişim kutusu açıldığında, imleç bir liste alanına odaklanmış olarak karşılıyor bizi. Bu listede, altı adet seçenek bulunuyor. Şimdi, bu özelliklere sırasıyla bakalım:

1. Eklenti Paketleyici:

Hepimizin yakından tanıdığı bu özellik için, Bir defa sekme tuşuna basarak Kurulu eklentilerin bulunduğu liste alanına geliyoruz.

Aynı listeye, ALT+L tuşlarına basarak da erişebiliyoruz.

Yukarı-aşağı ok tuşlarını kullanarak dilediğimiz eklentinin üzerine geliyor ve boşluk çubuğu ile işaretli hale getiriyoruz. Örneğin biz:

NVDA eklentileri için yardımcı araçlar eklentisini seçiyoruz.

Bir defa sekme tuşuna bastığımızda Seç butonuna erişiriz. ALT+S ile de üzerine odaklanabildiğimiz bu düğme, Tümünü seç ve Seçimi temizle adlı iki seçenek sunuyor bize. Tümünü seç ile, listede bulunan bütün eklentileri seçili hale getirebilirken, seçimi temizle ile de bütün seçimleri temizliyoruz.

Seç butonunun ardından ALT+O ile de erişebileceğimiz Oluştur butonu geliyor.

Giriş tuşu veya boşluk çubuğu ile etkinleştirebildiğimiz bu butona basınca, Dizin seç iletişim kutusu karşılıyor bizi.

Oluşturulacak eklentinin kaydolacağı yeri seçiyor ve TAB ile Klasörü seç butonu üzerine gelerek seçimi onaylıyoruz.

Eklenti oluşturulmaya başlıyor. Bu aşamada bütün süreçleri erişilebilir şekilde izleyebileceğimiz küçük bir pencere açılıyor. İşlem tamamlandığında da görebiliyor ve Kabul et butonuna basarak bu kutucuğu kapatabiliyoruz. Seçtiğimiz klasöre gittiğimizde:

AddonPackager_1.0.4_Gen adında Eklentimizin oluştuğunu görebiliyoruz. Burada, gen ifadesi yine güvenlik kaygısı ile eklenmiş, tıpkı eski sürümlerde olduğu gibi.

2. Çoklu Yükleyici:

Bu özellik, belki de eklentiler ile tanıştığımız ilk günden beri istediğimiz bir şeydi. Dilediğimiz sayıda eklentiyi seçip tek bir seferde yüklenmesini sağlıyoruz.

İlk önce NVDA eklentileri için yardımcı araçlar iletişim kutusunu açıyoruz.

Odaklanmış olduğumuz listeden Aşağı ok tuşuna basarak Çoklu yükleyici seçeneğinin üzerine geliyoruz.

Bir defa sekme tuşuna basıyor ve Yüklemek istediğiniz eklentilerin bulunduğu bir dizin seçin adlı düğmenin üzerine geliyoruz.

İster boşluk çubuğu ile veya Giriş tuşunu kullanarak etkinleştiriyoruz.

Açılan iletişim kutusunda yüklemek istediğimiz eklenti paketleri hangi dizinde bulunuyorsa, o klasörü seçiyor ve Sekme ile Klasör seç butonuna gelerek onaylıyoruz.

Seçtiğimiz klasörde eklenti yoksa: eklenti bulunamadı diyor.

Eğer varsa:

Eklenti bilgileri başarıyla listeye alındı.

Devam etmek için kabul et'e basın.

Şeklinde uyarı penceresi açılıyor. ALT+B ile veya sekme tuşunu kullanarak Kabul et butonuna gelerek onaylıyoruz.

Karşımıza, klasörde bulunan bütün eklentilerin sıralandığı bir liste alanı geliyor.

Kurmak istediğimiz eklentileri boşluk çubuğu ile işaretliyoruz.

Burada, Seç tuşu Eklenti paketleyici alanında olduğu gibi çalışıyor.

Sekme tuşuna basarak Yükle butonuna erişebilir ve onaylayarak seçtiğimiz eklentilerin yüklenmesini başlatabiliriz. ALT+Ü basarak da yükleme işlemini başlatabiliyoruz.

İşlem aşamaları yine erişilebilir bir kutuda bizlere gösteriliyor. Süreç tamamlandığında da kurulamayan eklentiler varsa gösteriliyor. Yine ALT+B ile kabul et seçeneğini aktifleştiriyor ve NVDA programının yeniden başlamasını sağlayarak işlemi tamamlıyoruz.

3. Eklentileri Kaldır:

Adından da anlaşılacağı üzere, yüklü eklentileri kaldırabilmemizi sağlıyor.

Eklenti iletişim kutusunda, üçüncü sırada olan Eklentileri kaldır seçeneğini seçiyoruz.

Yükleme sürecinde olduğu gibi Listeden istediğimiz eklentileri seçiyoruz.

Ardından da Kaldır butonuna giderek onaylıyoruz. ALT+R kısa yolunu da kullanabiliyoruz.

İşlem yine erişilebilir şekilde bizlere gösteriliyor ve duyuruluyor.

ALT+B ile sonuç penceresini kapatarak NVDA programının da yeniden başlamasını sağlıyoruz. Bu durumda seçtiğimiz eklentiler kaldırılmış oluyor.

4. Eklentileri Etkinleştir/Devre dışı Bırak:

Bu alanda, kullanmakta olduğumuz eklentileri devre dışı bırakabilir ve etkinleştirebiliriz.

Etkin eklentilerin listesi adlı listede, istediğimiz eklentiyi seçerek işaretliyoruz.

Daha önceden devre dışı bırakılmış eklenti varsa, hemen bu listenin ardından:

Devre dışı eklentilerin listesi

Adında bir liste daha karşılıyor bizi.

Bu listede de etkinleştirmek istediğimiz eklentileri seçiyoruz.

Ardından da Uygula butonuna basıyoruz.

İşlem tamamlandı uyarısının ardından Kabul et butonuna bastığımızda NVDA yeniden başlar.

Etkin eklentiler listesinde seçtiğimiz eklentiler devre dışı bırakılmış olur.

Devre dışı listesinde seçtiklerimiz de etkin halde görünürler.

Eğer sadece etkin eklentiler listesi varsa, Seç butonu diğer seçeneklerdeki gibi çalışır.

Lakin, Etkin ve devre dışı listeleri varsa, Seç butonuna basıldığında.

Etkin eklentiler ve Devre dışı eklentiler adlı iki seçenek görünür.

Her iki seçeneğin alt menülerinde, Tümünü seç ve Seçileni temizle seçenekleri bulunur.

5. Manifest Değiştirici:

Aynı geliştirici tarafından geliştirilmiş olan Manifest değiştirici eklentisinin bütün özellikleri bu eklentiye dahil edilmiş.

Manifest: eklentilerin kullanmakta olduğumuz NVDA sürümü için uygunluğunu sağlayan bir dosyadır.

Örneğin, kullandığımız NVDA sürümü 2022.1 ve yüklediğimiz eklentinin Manifest dosyasında:

LastTestedNVDAVersion = 2022.1.0

Yazıyorsa, o zaman eklenti çalışır.

Ancak daha düşük sürüm numarası yazıyorsa, eklenti uyumsuz olarak görünür ve çalışmaz. Kimi eklentilerde kod sorunları olabileceğinden, dosyayı istediğimiz gibi düzenlesek de sorun yaratabileceğini unutmamalıyız.

Şimdi bu özelliğin kullanımına bakalım.

İlk önce, NVDA Eklentileri için yardımcı Araçlar iletişim kutusunu açıyoruz.

Manifest değiştirici özelliğini seçiyoruz.

Sekme tuşuna basarak kurulu eklentilerin listesine erişiyoruz.

Listeden istediğimiz eklentiyi seçiyor ve boşluk çubuğu ile işaretliyoruz. Lakin, eklenti seçme zorunluluğumuz yok. Nedenini aşağıda belirteceğiz.

Bir defa sekme tuşuna basıyor ve Ana sürümü seç seçim kutusuna geliyoruz. Varsayılan olarak yüklü NVDA sürümünü algıladığını görüyoruz. Aşağı-yukarı ok tuşları ile 2023 veya daha üst sürümleri de seçebiliyoruz.

Tekrar sekme tuşuna basıyor ve bu defa Ara sürümü seç seçim kutusunun üzerine odaklanıyoruz. 1 ile 4 arasında dilediğimiz bir rakamı seçiyoruz. 4 seçtiğimizi varsayalım.

Yine sekme tuşuna basarak, Düzeltme sürümünü seç kutusuna erişiyoruz. Bu kutuda, 0 ile 9 arasında dilediğimiz bir rakamı seçebiliyoruz. Sıfırda bıraktığımızı varsayalım.

Bu seçim kutusunun ardından diğer alanlarda da karşımıza çıkan Seç butonu geliyor.

Hemen ardından da Uygula butonu geliyor.

İşte buradaki Uygula tuşuna bastığımızda bir sürpriz karşılıyor bizi.

Giriş tuşu veya boşluk çubuğuna bastığımızda iki seçenekli bağlam menüsü açılıyor.

İlk seçenek Dosyaya Uygula: Yüklü eklentiler listesinde seçtiğimiz eklentinin Manifest dosyasına seçtiğimiz değişiklikleri uyguluyor.

Süreç yine erişilebilir şekilde bizlere bildiriliyor. İşlem tamamlanınca NVDA programını yeniden başlatmak için Kabul et tuşuna basıyoruz. Bu şekilde eklentilere değişiklikler uygulanmış oluyor.

Uygula tuşunda bulunan ikinci seçenek ise çok güzel ve bizce daha kullanışlı.

Eklenti paketine uygula: Bu seçeneği onayladığımız anda, bir NVDA eklentisi seç iletişim kutusu açılıyor ve Manifest dosyasında değişiklik yapmak istediğimiz eklenti paketini seçmemizi istiyor. Biz, yukarıda oluşturmuş olduğumuz addonPackager_1.0.4_Gen eklentisini seçiyor ve değişikliklerin uygulanmasını bekliyoruz. İşlem tamamlandığında:

Manifest dosyası başarıyla değiştirildi.

Manifest dosyası şu şekilde değiştirilerek bir eklenti oluşturuldu:

C:\Users\X\Downloads\addonPackager_1.0.4_Gen_Gen_modify_manifest.nvda-addon

Devam etmek için kabul et'e basın.

Şeklinde uyarı mesajı geliyor. Kabul et butonuna basarak kutucuğu kapatıyoruz.

Orijinal eklentinin bulunduğu klasörde:

AddonPackager_1.0.4_Gen_Gen_modify_manifest

Adında yeni bir eklenti oluşturuluyor.

6. Eklenti Belgeleri:

Bu seçenek, Eklenti belgelerine çabucak erişebilmemizi amaçlıyor. Eklenti, varsayılan dilimizi algılıyor ve eğer varsa yardım dosyasını da kendi dilimizde açıyor. Eğer kendi dilimiz yoksa, geliştiricinin tanımladığı varsayılan dildeki belge açılıyor.

Listeden dilediğimiz eklentinin üzerine geliyor ve ALT+A tuşları ile Eklenti belgesini aç komutunu vermiş oluyoruz. Yardım dosyası, varsayılan tarayıcımızda açılıyor.

Sizlere faydalı bir eklenti olmasını umuyor ve iyi çalışmalar diliyoruz.

Saygılarımla,

Umut KORKMAZ.